Câu nói truyền miệng "Mùng năm, mười bốn, hăm ba. Đi chơi cũng thiệt huống hồ đi buôn" chính là một lời cảnh tỉnh của ông cha về việc xuất hành vào những ngày này. Đây không chỉ là một quan niệm tín ngưỡng mà còn được hình thành từ kinh nghiệm thực tế.
Một trong những lý do được đưa ra là từ kinh nghiệm của các ngư dân từ xa xưa. Họ nhận thấy rằng, vào ngày mùng 5 Tết, biển thường xuất hiện những dòng hải lưu bất thường, có thể gây ra tai nạn đáng tiếc cho người dân, đặc biệt là bà con sống gần vùng biển và sông lớn.
Vì phương tiện giao thông còn hạn chế, người dân thường phải sử dụng tàu bè để đi xa. Do đó, vào những ngày mùng 5, 14 và 23, việc xuất hành trở nên vô cùng kiêng kỵ và có nguy cơ rủi ro cao.
Theo quan niệm dân gian, vào những ngày này, Ngọc Hoàng thường sai ba cô gái xinh đẹp (Tam nương) xuống hạ giới để làm mê muội và thử lòng con người. Nếu ai gặp phải, họ có thể bị các cô gái này làm cho bỏ bê công việc, đam mê tửu sắc, cờ bạc.
Người Việt cũng tin rằng, con số lẻ là những con số đơn độc và không may mắn, con số chẵn mới là số có đôi có cặp. Do đó, làm việc gì cũng nên tránh sự đơn độc thì khả năng thành công sẽ cao hơn.
Theo lịch của Trung Hoa, ba ngày mùng 5, 14 và 23 được gọi là ba ngày "nguyệt kị". Điều đặc biệt là cả ba ngày này cộng lại đều bằng 5, một con số mang những ý nghĩa tiêu cực như "nửa vời, lưng chừng, không suôn sẻ, không tới nơi tới chốn, làm gì cũng đứt gãy".
Vì lí do này, ông bà thường kiêng kỵ cho con cháu xuất hành đi xa hoặc làm những việc trọng đại như khai trương, khởi công xây dựng, cưới hỏi trong ba ngày này.
Mặt khác, cửu cung bát quái có các phi tinh như Nhất bạch, Nhị hắc, Tam bích, Tứ lục, Ngũ hoàng, Lục bạch, Thất xích, Bát bạch và Cửu tử. Sao Ngũ hoàng được cho là xấu nhất và thường mang lại điềm rủi, xui xẻo. Sao Ngũ hoàng tương đương với số 5, vì vậy số 5 trở thành con số xui xẻo.
Từ góc độ khoa học, con người chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ lực tương hỗ với mặt trăng vào những ngày trên. Điều này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe, thần kinh, và thậm chí làm mất tự chủ, dẫn đến sai lầm trong tính toán và hành động.
Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại, nhiều người không còn quan trọng tục kiêng kỵ như trước. Với họ, những ngày này chỉ là một phần của cuộc sống bình thường và họ vẫn chọn làm công việc quan trọng mà không gặp phải vấn đề gì đặc biệt.