Mặc dù hậu quả tiềm tàng vẫn chưa rõ ràng, nhưng thuế quan , vốn là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, có thể sẽ gây tổn hại cho các quốc gia châu Á phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ để thúc đẩy nền kinh tế của mình.
Năm ngoái, xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ đạt 145 tỷ USD, chiếm khoảng 20% tổng kim ngạch. Năm 2023, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Hàn Quốc, chỉ sau Trung Quốc, với 116 tỷ USD giá trị hàng hóa được giao dịch.
Tuy nhiên, kế hoạch áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc của ông Trump có thể mang lại lợi ích cho một số quốc gia Đông Nam Á, khi một số nhà máy có thể di dời từ Trung Quốc sang các địa điểm khác trong khu vực.
Hãng bán giày Steve Madden đầu tháng 11 này thông báo sẽ giảm một nửa sản lượng tại Trung Quốc để tránh thuế quan của chính quyền Donald Trump sắp tới, và sẽ tìm nguồn cung ứng từ Campuchia, Mexico, Brazil... cùng một số quốc gia khác.
Năm 2023, Mỹ nhập khẩu nhiều nhất từ Mexico, tiếp theo là Trung Quốc và Canada. Minh họa: Xchange.
Năm 2023, Mỹ là quốc gia nhập khẩu hàng đầu từ Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ và Nhật Bản. Mỹ cũng là thị trường nhập khẩu lớn thứ hai của Hàn Quốc và Indonesia, chỉ sau Trung Quốc, và xếp thứ ba đối với Malaysia và Singapore.
Năm 2023, Mỹ nhập khẩu nhiều nhất từ Mexico, tiếp theo là Trung Quốc và Canada. Trong số 10 quốc gia mà Mỹ nhập khẩu nhiều nhất, có 6 quốc gia nằm ở châu Á.
Tuy nhiên, dòng chảy hàng hóa này không cân đối, vì Mỹ có thâm hụt thương mại với nhiều quốc gia châu Á, nghĩa là Mỹ nhập khẩu nhiều hơn từ các nước này so với xuất khẩu sang họ. Trong 9 tháng đầu năm 2024, thâm hụt thương mại lớn nhất của Mỹ là với Trung Quốc. Mexico đứng thứ hai và Việt Nam xếp thứ ba, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng nằm trong top 10.
Mặc dù thâm hụt thương mại với Trung Quốc đã thu hẹp trong năm qua, nhưng thâm hụt với các quốc gia như Thái Lan lại đang gia tăng, khi Mỹ cố gắng giảm phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Ông Trump cho biết muốn tăng thuế quan đối với tất cả hàng nhập khẩu để thu hẹp hoặc xóa bỏ thâm hụt thương mại, nhưng các nhà kinh tế cảnh báo thuế quan thực chất là một loại thuế mà người Mỹ phải trả, làm tăng giá cả trong nước khi các công ty chuyển chi phí tăng thêm của hàng nhập khẩu sang cho người tiêu dùng.
“Nếu phải trả thuế cao hơn, chúng tôi sẽ chuyển những chi phí này sang cho người tiêu dùng”, Philip Daniele, tổng giám đốc điều hành của công ty phụ tùng ôtô AutoZone (Mỹ), tuyên bố trong một báo cáo tài chính vào tháng 9.
Tổng thống đắc cử Donald Trump đầu tuần này tuyên bố sẽ ký sắc lệnh hành pháp áp đặt mức thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm từ Mexico và Canada, cùng với mức thuế bổ sung 10% đối với hàng Trung Quốc. Ảnh: ABC News.
Ông Trump nói “thuế quan là từ đẹp nhất trong từ điển”
Ông Trump tuyên bố sẽ ký ngay một sắc lệnh hành pháp áp đặt mức thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm từ Mexico và Canada, cùng với mức thuế bổ sung 10% đối với hàng Trung Quốc.
Ông Trump cho biết các mức thuế này sẽ được duy trì cho đến khi hai nước láng giềng của Mỹ tăng cường kiểm soát vấn đề ma túy, đặc biệt là fentanyl , và người nhập cư trái phép qua biên giới.
Ông Donald Trump thăm biên giới Mỹ-Mexico tại bang Texas hồi tháng 2/2024. Ảnh: Reuters.
Trong chiến dịch tranh cử vào tháng 10, ông Trump gọi từ “thuế quan” là “từ đẹp nhất trong từ điển” và làm rõ ý định tăng chi phí hàng hóa, linh kiện nước ngoài để buộc các các công ty Mỹ giảm sử dụng sản phẩm nhập khẩu.
Kế hoạch này đã bị chỉ trích là một bước đi lạc hậu, gây ảnh hưởng nặng nề nhất đến những người nghèo. “Thuế quan về cơ bản là một loại thuế bán hàng, làm tăng giá của gần như mọi thứ bạn mua”, ông Robert Reich, cựu Bộ trưởng Lao động dưới thời chính quyền Bill Clinton, nói.
Theo số liệu chính thức, Canada, Mexico và Trung Quốc chiếm khoảng 40% lượng hàng hóa Mỹ nhập khẩu mỗi năm. Bắc Kinh khẳng định rằng “không ai thắng trong một cuộc chiến thương mại”.
Bill Ackman, giám đốc điều hành quỹ đầu tư Pershing Square Capital Management, cho rằng, ông Trump sẽ sử dụng thuế quan như một “vũ khí” trong chính sách đối ngoại để đạt được các mục tiêu kinh tế và chính trị.