Sau cuộc bầu cử ngày 5/11, ứng cử viên của đảng Cộng hòa Donald Trump chính thức trở thành tổng thống đắc cử thứ 47 của Mỹ. Đây là nhiệm kỳ thứ 2 ông Trump giữ cương vị chủ nhân Nhà Trắng, sau nhiệm kỳ một từ năm 2016 - 2020.
Có một điều đặc biệt là ông Trump là vị tổng thống Mỹ thứ hai sau ông Grover Cleveland làm tổng thống 2 nhiệm kỳ không liên tiếp sau 100 năm.
Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ sớm trở lại Phòng Bầu dục sau khi quá trình chuyển giao quyền lực kết thúc. (Ảnh: CNN)
75 ngày chuẩn bị nội các
Dựa trên kết quả bầu cử, ông Donald Trump chắc chắn sẽ trở thành Tổng thống Mỹ thứ 47. Tuy nhiên vẫn cần trải qua thêm một bước để hoàn tất quá trình bầu cử đó là các đại cử tri bỏ phiếu bầu Tổng thống và Phó Tổng thống vào ngày 9/12.
Theo lịch trình, Quốc hội Mỹ sẽ kiểm phiếu đại cử tri vào đầu tháng 1 của năm Dương lịch tiếp theo (2025). Tổng thống sẽ nhậm chức vào ngày 20/1/2025.
Trong khoảng thời gian từ đây đến 20/1/2025, ông Donald Trump có 75 ngày để chuẩn bị thành lập nội các trước khi quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra.
Theo chiến dịch tranh cử của ông Trump, nội các mới sẽ có nhiều thay đổi so với nhiệm kỳ đầu tiên của cựu Tổng thống Mỹ. Một trong những mục tiêu hàng đầu của ông Trump hiện tại là bổ nhiệm khoảng 4.000 vị trí trong chính phủ mới bằng những người được đội ngũ của ông Trump chỉ định cũng như công việc cụ thể của họ.
Các vị trí này bao gồm bộ trưởng ngoại giao và các bộ trưởng khác của Nội các cho đến những người được chọn để phục vụ bán thời gian trong các hội đồng và ủy ban. Khoảng 1.200 vị trí trong chính phủ mới cần được Thượng viện Mỹ thông qua, quá trình này có thể sẽ diễn ra nhanh bởi đảng Cộng hòa đang nắm đa số ở Thượng viện.
Chuyển giao quyền lực ở Nhà Trắng diễn ra thế nào?
Ngày 7/11, trong cuộc họp báo đầu tiên sau ngày bầu cử tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết đã nói chuyện và chúc mừng Tổng thống đắc cử Trump. Đồng thời cho biết đã chỉ đạo toàn bộ chính quyền đương nhiệm phối hợp với đội ngũ của ông Trump để đảm bảo quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra hòa bình, trật tự.
Ông Biden cũng bày tỏ hy vọng việc Donald Trump đắc cử nhiệm kỳ hai sẽ giúp xua tan những hoài nghi về bầu cử Mỹ.
Mặc dù ông Trump chuẩn bị bước vào nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ mới nhưng ông và đội ngũ cố vấn đã quá quen thuộc với quá trình chuyển giao quyền lực ở Nhà Trắng. Tiến trình này nhiều khả năng sẽ được Chánh văn phòng của Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden thảo luận với nhóm cố vấn của ông Trump vào cuối tuần này.
Trước đó, Tổng thống đắc cử Trump đã xây dựng một chính quyền hoàn toàn mới trong nhiệm kỳ đầu tiên và nhiều khả năng ông đã lên ý tưởng cũng như lập kế hoạch kỹ lưỡng để tạo ra sự khác biệt trong nhiệm kỳ này.
Trong bài phát biểu giành chiến thắng ngày 6/11, ông Trump đã giới thiệu một số ứng viên tiềm năng, trong đó có cựu ứng cử viên tổng thống Robert Kennedy Jr. và tỷ phú công nghệ Elon Musk.
“Ông Kennedy Jr. sẽ được chọn để giúp nước Mỹ lớn mạnh trở lại. Chúng tôi sẽ để ông ấy làm điều đó" , ông Trump cho biết.
Một trong những mục tiêu hàng đầu của ông Trump hiện tại là bổ nhiệm khoảng 4.000 vị trí trong chính phủ mới bằng những người được đội ngũ của ông Trump chỉ định.
Tổng thống đắc cử cũng cam kết đưa Elon Musk, Giám đốc điều hành Tesla - một người ủng hộ nhiệt thành cho chiến dịch tranh cử của ông, trở thành bộ trưởng phụ trách "cắt giảm ngân sách" của liên bang. Ông Elon Musk cho biết, ông có thể giúp cắt giảm hàng nghìn tỷ USD trong chi tiêu của chính phủ.
Quá trình chuyển giao quyền lực không chỉ là lấp đầy những vị trí trong chính quyền mới. Tổng thống đắc cử sẽ nhận bản tóm tắt an ninh quốc gia mật "ngay khi có thể" sau khi đắc cử. Ngoài ra, theo quy định của luật pháp, Cục Quản lý Dịch vụ Chung (GSA) cung cấp không gian văn phòng và dịch vụ hỗ trợ cho tổng thống và phó tổng thống đắc cử.
Trong lúc này, đội ngũ của ông Trump và ông JD Vance sẽ tổ chức chuyển giao quyền lực với chính quyền Tổng thống Joe Biden. Điều này bao gồm việc xác định các ưu tiên chính sách và thẩm tra các ứng cử viên sẽ đảm nhận các vai trò quan trọng trong chính quyền mới.
Theo CNN , nhóm chuyển tiếp của ông Trump vẫn chưa ký các biên bản ghi nhớ (MOU) với Nhà Trắng hoặc Cơ quan quản lý dịch vụ tổng hợp (GSA) để chính thức mở khóa quyền truy cập vào các nguồn lực chuyển tiếp quan trọng.
Theo Đạo luật chuyển giao của tổng thống Mỹ, các nhóm chuyển giao phải đồng ý với 2 MOU: một thông qua GSA cung cấp quyền truy cập vào không gian văn phòng, thiết bị và vật tư; văn bản còn lại thông qua Nhà Trắng cung cấp quyền truy cập vào thông tin, nhân viên cơ quan, cơ sở vật chất.
Năm 2008, Tổng thống sắp mãn nhiệm George W. Bush đã báo cáo với Tổng thống đắc cử Barack Obama về các hoạt động bí mật của Mỹ. Khi ông Trump chuẩn bị nhậm chức vào năm 2016, Cố vấn an ninh quốc gia của chính quyền Obama, bà Susan Rice, đã báo cáo với ông Michael Flynn - người kế nhiệm của bà trong chính quyền mới.
Tuy nhiên, vào năm 2020, những thách thức pháp lý của ông Trump về kết quả bầu cử đã trì hoãn quá trình chuyển giao trong nhiều tuần và các cuộc họp báo của ông với người kế nhiệm Joe Biden chỉ bắt đầu cho đến ngày 30/11/2020.
Theo luật mới quá trình chuyển giao quyền lực phải bắt đầu 5 ngày sau cuộc bầu cử.
Quy định chuyển giao quyền lực mới
Quá trình chuyển giao quyền lực của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ được những nhân vật thân cận và các thành viên trong gia đình ông hỗ trợ, trong đó có ông Kennedy Jr., cựu ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Tulsi Gabbard, hai con trai của ông là Donald Trump Jr. và Eric Trump, và người đồng hành tranh cử với ông - Thượng nghị sỹ JD Vance.
Ngoài ra còn những nhân vật khác như Giám đốc điều hành Cantor Fitzgerald Howard Lutnick cùng với Linda McMahon - một bà trùm đấu vật chuyên nghiệp người Mỹ, hiện là chính trị gia, và từng lãnh đạo Cơ quan Quản lý doanh nghiệp nhỏ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
Sau khi thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020, ông Trump lập luận rằng, sự gian lận trong quá trình bỏ phiếu và kiểm phiếu đã khiến ông “mất cuộc bầu cử”. Điều này đã trì hoãn việc bắt đầu quá trình chuyển giao quyền lực từ chính quyền sắp mãn nhiệm của ông sang chính quyền mới của Tổng thống Biden trong nhiều tuần.
Vào thời điểm đó, bà Emily Murphy - người đứng đầu người đứng đầu GSA – do ông Trump bổ nhiệm cho biết, bà không có tư cách pháp lý để xác định người chiến thắng trong cuộc đua giành chức tổng thống vì ông Trump vẫn đang thách thức kết quả tại tòa án. Điều đó đã trì hoãn việc tài trợ và hợp tác trong quá trình chuyển giao.
Phải đến khi những nỗ lực của ông Trump nhằm lật ngược kết quả bầu cử thất bại, bà Murphy mới đồng ý chính thức "xác định tổng thống đắc cử" và bắt đầu quá trình chuyển giao. Cuối cùng, ông Trump đã đăng trên mạng xã hội rằng chính quyền của ông sẽ hợp tác với chính quyền mới.
Để ngăn chặn sự trì hoãn tương tự trong các quá trình chuyển giao quyền lực cho chính quyền mới trong tương lai, Đạo luật Cải thiện quá trình chuyển giao quyền lực Tổng thống của Mỹ năm 2022 yêu cầu quá trình chuyển giao phải bắt đầu 5 ngày sau cuộc bầu cử, ngay cả khi kết quả bầu cử vẫn còn gây tranh cãi. Điều này cũng đồng nghĩa với việc “xác nhận của GSA không còn là điều kiện tiên quyết để chính quyền mới nhận được các dịch vụ hỗ trợ chuyển đổi", theo hướng dẫn của GSA về các quy tắc mới.