Tờ Guardian (Anh) ngày 16/1 đưa tin, trong chuyến thăm đầu tiên tới Ukraine kể từ khi trở thành Thủ tướng Anh vào tháng 7/2024, ông Keir Starmer cho biết thỏa thuận chưa từng có này phản ánh "tình cảm sâu sắc giữa hai quốc gia". Ông nói thêm rằng "hiện tại [Tổng thống Nga] Putin không có dấu hiệu muốn dừng lại".
Thủ tướng Anh Keir Starmer (phải) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) ký thỏa thuận hợp tác 100 năm giữa hai nước vào ngày 16/1/2025. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Thỏa thuận hợp tác có thời hạn một thế kỷ này được đưa ra vào thời điểm bấp bênh đối với Ukraine khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1. Ông Trump từng tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine và dự kiến sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin vào đầu nhiệm kỳ tới của mình.
Thủ tướng Starmer không tiết lộ về cách Vương quốc Anh có thể phản ứng nếu chính quyền Mỹ tương lai từ bỏ hỗ trợ quân sự cho Ukraine hoặc buộc nước này phải ký một thỏa thuận có lợi cho Moscow. Thay vào đó, ông Starmer đã ca ngợi sự hỗ trợ "quan trọng" của Washington đối với Kyiv.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với Mỹ về vấn đề này hôm nay, ngày mai và trong tương lai", ông nói.
Thủ tướng Starmer cho biết thêm, bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt giao tranh đều phải "đảm bảo" an ninh và độc lập của Ukraine.
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ca ngợi thỏa thuận hôm 16/1 là "thực sự mang tính lịch sử".
Ông Zelensky gần đây đã kêu gọi các quốc gia phương Tây "không được bỏ cuộc" và duy trì hỗ trợ quân sự lâu dài cho Ukraine.
Theo đài Al Jazeera (Qatar), Anh là một trong những nước ủng hộ quân sự lớn nhất cho Ukraine, đã cam kết viện trợ quân sự và dân sự trị giá 12,8 tỷ bảng Anh (16 tỷ USD) kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2/2022.
'Thỏa thuận mang tính bước ngoặt'
Thỏa thuận kéo dài 100 năm bao gồm các lĩnh vực quân sự, năng lượng, khoa học, văn hóa, kinh tế... "phản ánh tình cảm sâu sắc giữa hai quốc gia chúng ta", Thủ tướng Anh Starmer nói với các phóng viên tại cuộc họp báo chung ở Kyiv.
Theo thỏa thuận, London và Kyiv cam kết "thúc đẩy hợp tác quốc phòng" và thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine, công nhận Ukraine là "đồng minh tương lai của NATO".
Thủ tướng Starmer cho biết chính phủ của ông cũng sẽ cung cấp "hệ thống phòng không di động" và tăng cường hợp tác hàng hải với Kyiv thông qua các khuôn khổ an ninh mới ở Biển Baltic, Biển Đen và Biển Azov.
Nhiều hiệp ước khác nhau là một phần của thỏa thuận 100 năm dự kiến sẽ được trình lên Quốc hội Anh trong những tuần tới.
"Sức mạnh của tình bạn lâu dài của chúng ta không thể bị đánh giá thấp", Thủ tướng Anh cho biết trong một tuyên bố trước khi gặp Tổng thống Ukraine Zelensky.
Ông Starmer lưu ý rằng việc hỗ trợ Ukraine tự vệ trước các cuộc tấn công của Nga và xây dựng lại tương lai độc lập là "cần thiết".
"Thông qua quan hệ đối tác này, chúng ta đang tạo ra một nền kinh tế mạnh mẽ phục vụ cho người dân Anh, một quốc gia an toàn bảo vệ lợi ích của chúng ta ở trong và ngoài nước, và một xã hội thịnh vượng", Thủ tướng Anh nói thêm.
“Chúng tôi đã cùng nhau ký một thỏa thuận mang tính bước ngoặt, thỏa thuận đầu tiên thuộc loại này, một quan hệ đối tác mới giữa Vương quốc Anh và Ukraine, phản ánh tình cảm sâu sắc giữa hai quốc gia chúng ta”, ông Starmer nói với các phóng viên.
Theo tờ Kyiv Independent, thỏa thuận 100 năm này dựa trên thỏa thuận thương mại và quan hệ đối tác được Anh và Ukraine ký kết vào năm 2020 và thỏa thuận an ninh song phương được ký vào tháng 1/2024.
Tài liệu do Văn phòng Tổng thống Ukraine công bố bao gồm 10 trụ cột chính:
1. Tăng cường năng lực phòng thủ
2. Hỗ trợ nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraine
3. Quan hệ đối tác an ninh hàng hải
4. Hợp tác về thương mại
5. Hợp tác về năng lượng
6. Hợp tác về công lý và trách nhiệm giải trình
7. Cùng nhau chống lại sự can thiệp và thao túng thông tin của nước ngoài
8. Hợp tác về khoa học công nghệ
9. Khai thác mối quan hệ xã hội - văn hóa
10. Hợp tác về di cư