Thứ 2 tuần này, CEO Meta là Mark Zuckerberg, đã ra tòa làm chứng nhằm bảo vệ công ty của mình trước các cáo buộc từ Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC), rằng Meta đã thâu tóm các nền tảng mạng xã hội cạnh tranh nhằm tạo ra thế độc quyền trên thị trường.
Đây là ngày đầu tiên trong phiên điều trần dự kiến kéo dài hai ngày, nơi Zuckerberg sẽ phải giải trình về hai thương vụ quan trọng nhất trong lịch sử phát triển của Meta: Mua lại Instagram và WhatsApp.
Dù Zuckerberg không xa lạ gì với các lần phải lên tiếng bảo vệ công ty, nhưng lần này có thể là vụ việc mang tính sống còn nhất từ trước tới nay. Nếu FTC giành phần thắng, Meta có thể bị buộc phải chia tách, tách riêng Instagram và WhatsApp thành các công ty độc lập – điều này sẽ làm đảo lộn mô hình kinh doanh cốt lõi dựa trên quảng cáo số của Meta, đồng thời làm thay đổi toàn diện cục diện mạng xã hội toàn cầu.
Hiện Meta dựa vào lượng người dùng hằng ngày lên tới 3,3 tỷ trên toàn bộ các nền tảng của mình để làm yếu tố chủ chốt trong việc bán quảng cáo – lĩnh vực đã mang về hơn 160 tỷ USD doanh thu chỉ trong năm ngoái.
Tuy nhiên, trong phần mở đầu phiên điều trần, chính phủ Mỹ liên tục lập luận rằng con số người dùng khổng lồ này không phản ánh thành công đơn thuần, mà là kết quả của việc thiếu lựa chọn thay thế cho người tiêu dùng. “Người dùng không có lựa chọn hợp lý nào khác ngoài các nền tảng của Meta”, đại diện FTC khẳng định.
Trong khi đó, các luật sư của Meta phản bác rằng các nền tảng của công ty vẫn đang đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ trong lĩnh vực mạng xã hội, đồng thời nhấn mạnh rằng các thương vụ mua lại này từng được cơ quan quản lý phê duyệt từ nhiều năm trước.
Ngược lại, FTC cho rằng các thương vụ thâu tóm này được thực hiện nhằm ngăn Meta phải cạnh tranh với những đối thủ tiềm năng trong tương lai – bằng cách mua đứt trước khi họ kịp lớn mạnh. Một email từ năm 2011 do chính Zuckerberg gửi cho các giám đốc điều hành Facebook đã được viện dẫn làm bằng chứng, trong đó giải thích lý do mua lại Instagram là do dự án phát triển ứng dụng “Facebook Camera” lúc bấy giờ của công ty đang bị đình trệ.
“Trong khoảng thời gian chúng ta còn đang loay hoay để hoàn thiện mọi thứ, Instagram đã trở thành một đối thủ lớn và thực sự đáng gờm của chúng ta trong mảng ảnh trên di động – lĩnh vực sẽ ngày càng trở thành tương lai của ảnh số”, Zuckerberg viết vào thời điểm đó.
Cuối cùng, công ty đã mua lại Instagram vào tháng 4/2012.
FTC đã chất vấn Mark Zuckerberg về sự chuyển mình của Facebook – từ một nền tảng được thiết kế nhằm kết nối bạn bè và gia đình, sang một mạng xã hội ngày càng tập trung vào việc hiển thị nội dung từ bên thứ ba, chẳng hạn như ra mắt các tính năng như bảng tin (news feed) và nhóm (groups).
“Thực tế là theo thời gian, phần ‘nội dung quan tâm’ đã được phát triển nhiều hơn là phần ‘kết nối bạn bè’”, Zuckerberg thừa nhận. “Người dùng giờ đây kết nối với nhiều nhóm và các loại hình nội dung khác hơn là với bạn bè. Mức độ tương tác với bạn bè đã giảm đi khá nhiều, nhưng đó vẫn là điều mà chúng tôi quan tâm”.
Tuy nhiên, phần lớn lời khai của Zuckerberg tập trung vào các tính năng nhắn tin được tích hợp trong nhiều nền tảng của Meta – từ Facebook đến Instagram và WhatsApp. Đây được cho là yếu tố quan trọng trong cách FTC xác định “thị trường” mà Meta bị cáo buộc đang thống trị.
Zuckerberg cho rằng nhắn tin là một yếu tố “cộng sinh” với các dịch vụ lớn hơn của Facebook, bởi nó cho phép người dùng chia sẻ nội dung họ thấy thú vị với bạn bè. Lời khai này được đưa ra sau khi luật sư FTC hỏi Zuckerberg liệu vị CEO này có xem nhắn tin như một phần “bổ trợ” cho dịch vụ cốt lõi của nền tảng hay không.
Ở một diễn biến khác, Zuckerberg cũng thừa nhận rằng trong một chuỗi email trao đổi vào năm 2022 với Giám đốc Sản phẩm Chris Cox và Chủ tịch Facebook Tom Alison, anh đã – như lời luật sư Daniel Matheson từ FTC mô tả – “thảo luận các chiến lược mà Meta có thể áp dụng để đảm bảo Facebook vẫn có một tầm nhìn rõ ràng, trong bối cảnh lo ngại rằng nền tảng này đang mất dần sức hút văn hóa”, ám chỉ sự sụt giảm về độ phổ biến của Facebook so với Instagram và các nền tảng bên ngoài như TikTok.
“Nhìn chung thì đó là một tóm tắt chính xác”, Zuckerberg nói.
Theo: CNN