không chỉ đối với các mục đích sử dụng thông thường như công nghiệp nhẹ hoặc điều hòa không khí, mà còn ở các lĩnh vực mới như xe điện, trung tâm dữ liệu và trí tuệ nhân tạo. Việc sử dụng điện đã tăng gấp đôi tốc độ nhu cầu năng lượng tổng thể trong thập kỷ qua và sẽ tiếp tục mở rộng khoảng cách này khi thế giới bước vào Kỷ nguyên Điện mới.
Vấn đề thứ hai: Hạt nhân là nguồn điện và nhiệt sạch, có thể điều độ và có thể triển khai ở quy mô lớn với khả năng cung cấp 24/7. Điện hạt nhân mang lại những lợi ích đã được chứng minh về an ninh năng lượng cho thị trường điện cũng như giảm phát thải, bổ sung cho năng lượng tái tạo.
Điện hạt nhân thế giới đang có gì?
Sự quan tâm đến năng lượng hạt nhân đang ở mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ vào những năm 1970. Kể từ Hội nghị COP28 tại Dubai, Hiệp hội Hạt nhân Thế giới đã đưa ra sáng kiến đa quốc gia mới, bao gồm 31 quốc gia, 14 ngân hàng lớn nhất thế giới và hơn 130 công ty ủng hộ mục tiêu tăng gấp 3 công suất hạt nhân vào năm 2050.
Biểu đồ Tỷ lệ năng lượng hạt nhân trong tổng sản lượng điện theo quốc gia, 2023. Cập nhật lần cuối 16 tháng 1 năm 2025. [Màu xanh nhạt biểu thị các quốc gia có nền kinh tế tiên tiến - Màu xanh đậm biểu thị các nền kinh tế đang phát triển]. Nguồn: IEA
Hiện, năng lượng hạt nhân cung cấp khoảng 10% lượng điện trên thế giới và là nguồn điện phát thải thấp lớn thứ hai hiện nay sau thủy điện.
Khoảng 63 lò phản ứng hạt nhân hiện đang được xây dựng trên toàn thế giới, với tổng công suất hơn 70 Gigawatt (GW) - một trong những mức cao nhất từng thấy kể từ năm 1990.
Ngoài ra, trong 5 năm qua, các quyết định đã được đưa ra để kéo dài tuổi thọ hoạt động của hơn 60 lò phản ứng trên toàn thế giới, bao phủ gần 15% tổng số nhà máy điện hạt nhân.
Đầu tư hàng năm vào hạt nhân - bao gồm cả các nhà máy mới và kéo dài tuổi thọ của các nhà máy hiện có - đã tăng gần 50% trong ba năm kể từ năm 2020, vượt quá 60 tỷ USD.
Nhật Bản sở hữu một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới tính theo công suất - Nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa, công suất 7.965 Megawatt. Ảnh: TTstudio/Shutterstock.com
Trong lĩnh vực công nghệ hạt nhân, Nga và Trung Quốc là hai cái tên nổi bật. Trong số 52 lò phản ứng đã bắt đầu xây dựng trên toàn thế giới kể từ năm 2017, 25 trong số đó là do Trung Quốc thiết kế và 23 trong số đó là do Nga thiết kế.
Ở nhiều quốc gia, các lò phản ứng hạt nhân quy mô lớn đã cung cấp tải cơ bản - nguồn cung cấp điện 24/7 mà tất cả chúng ta đã dựa vào trong 5 thập kỷ. Để tiếp tục cung cấp điện tải cơ bản được đảm bảo cho các thế hệ tương lai, chúng ta sẽ cần nhiều lò phản ứng lớn hơn, cũng như kéo dài tuổi thọ của các nhà máy hiện tại và đưa các lò phản ứng đã ngừng hoạt động sớm vào hoạt động trở lại.
Tất cả những điều này cho thấy thế giới đã công nhận vai trò của năng lượng hạt nhân trong việc đạt được các mục tiêu an ninh năng lượng và khí hậu, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang trở thành mối quan tâm toàn cầu hàng đầu.
Từ dự báo của IEA về sản lượng điện hạt nhân đạt mức cao nhất mọi thời đại vào 2025, IEA đồng thời dự báo xa rằng đến năm 2050, năng lượng hạt nhân được kỳ vọng sẽ đóng góp đáng kể vào mục tiêu trung hòa carbon của nhân loại NẾU công suất hạt nhân ở các nền kinh tế tiên tiến tăng hơn 40% đến năm 2050.
Để nhân loại vững bước tiến vào Kỷ nguyên Điện mới đồng thời giải được bài toán biến đổi khí hậu, thì công nghệ hạt nhân, tài chính và sự quyết tâm của các chính phủ sẽ là những yếu tố cốt lõi "phục hưng" hạt nhân vì mục đích hòa bình.
(theo IEA)