Giữa thời đại mà ổ cứng rơi nhẹ cũng khiến người dùng đau tim vì mất dữ liệu, một startup đến từ Đức lại khiến cả thế giới công nghệ sững sờ: họ đã luộc ổ lưu trữ của mình trong nước muối sôi 100°C, rồi ném nó vào lò nướng pizza 250°C. Kết quả? Dữ liệu vẫn không hề hấn.
Startup mang tên Cerabyte, thành lập năm 2022, đã thực hiện màn "tra tấn" kỳ lạ này tại hội nghị Open Compute Project ở Dublin, Ireland và trong một video demo được chia sẻ mới đây. Mục đích của họ: chứng minh độ bền đáng kinh ngạc của loại phương tiện lưu trữ mới - một con chip làm từ gốm siêu mỏng phủ trên kính, chỉ dày từ 50 đến 100 nguyên tử.
Khác với ổ SSD hay đĩa từ truyền thống vốn dễ hỏng bởi va đập, nhiệt độ, từ trường hay ẩm mốc, chip lưu trữ của Cerabyte sử dụng kính - vật liệu vốn cực kỳ bền trong điều kiện lưu trữ lạnh (cold storage). Dữ liệu được khắc bằng tia laser femtosecond (siêu ngắn), tạo thành hàng triệu lỗ siêu nhỏ mang thông tin số. Mỗi mặt chip có thể chứa đến 1GB dữ liệu và được viết với tốc độ 2 triệu bit mỗi lần bắn laser.
Dù nghe giống khoa học viễn tưởng, công nghệ này hoàn toàn có cơ sở vật lý rõ ràng: không bộ phận chuyển động, không cần điện để duy trì dữ liệu, và gần như miễn nhiễm với lửa, nước, bức xạ hay thậm chí xung điện từ (EMP).
"Chúng tôi tìm thấy một đồng xu thời George V (1934) và một mảnh nắp lon sản xuất sau năm 1989 nằm trong đá được hình thành từ rác - điều đó cho thấy quá trình 'hóa đá' từ vật liệu nhân tạo có thể diễn ra chỉ trong 35 năm", nhà nghiên cứu địa chất Amanda Owen từ Đại học Glasgow chia sẻ. ([liên hệ với nghiên cứu tương tự về tốc độ hóa cứng của vật liệu])
Cerabyte đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ giảm chi phí lưu trữ xuống dưới 1 USD/TB. Trong tương lai, họ còn kỳ vọng ra mắt CeraTape - băng lưu trữ có thể chứa đến 1 exabyte dữ liệu mỗi cuộn.
Tất nhiên, công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện, và vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải: độ bền vật lý khi rơi vỡ? khả năng mở rộng sản xuất? chi phí thực tế? Tuy nhiên, nếu những gì Cerabyte thể hiện là đúng, thì ngành lưu trữ dữ liệu có thể sắp bước sang một kỷ nguyên hoàn toàn mới - nơi thông tin không chỉ được ghi nhớ, mà còn sống sót qua cả… thảm họa tự nhiên.