Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 25/4/2025, Chính phủ đã đưa ra dự thảo Nghị quyết thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Đề xuất này tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các dự án nhà ở xã hội, với mục tiêu giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp một cách hiệu quả và nhanh chóng.
Điểm nổi bật trong dự thảo là cơ chế cho phép cắt giảm tới 70% thời gian thực hiện thủ tục đầu tư. Cụ thể, đối với các dự án nhà ở xã hội không sử dụng vốn đầu tư công, Chính phủ kiến nghị UBND cấp tỉnh được quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và giao trực tiếp cho chủ đầu tư mà không cần qua bước đấu thầu. Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh, cơ chế này sẽ rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục từ 300 ngày xuống còn tối đa 75 ngày, tiết kiệm khoảng 200 ngày, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án.
Để được giao dự án, nhà đầu tư phải đáp ứng các điều kiện cụ thể: là doanh nghiệp hoặc hợp tác xã có chức năng kinh doanh bất động sản, đảm bảo tỷ lệ dư nợ tín dụng và dư nợ trái phiếu doanh nghiệp trên vốn chủ sở hữu, đồng thời có vốn chủ sở hữu tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư với dự án dưới 20 ha và 15% với dự án từ 20 ha trở lên. Nếu nhà đầu tư thực hiện nhiều dự án cùng lúc, họ cần đảm bảo phân bổ đủ vốn chủ sở hữu theo tỷ lệ quy định. Trong trường hợp có nhiều nhà đầu tư đủ điều kiện, việc lựa chọn sẽ dựa trên kinh nghiệm thực hiện dự án, năng lực tài chính và thời điểm nộp hồ sơ.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đồng ý với việc cắt giảm thủ tục nhưng yêu cầu Chính phủ bổ sung cơ chế giám sát, kiểm soát để tránh tiêu cực và lãng phí. Đồng thời, Ủy ban đề nghị làm rõ các tiêu chí lựa chọn chủ đầu tư khi có nhiều đơn vị cùng đăng ký, đảm bảo tính minh bạch trong quá trình thực hiện.
Ngoài cơ chế rút ngắn thời gian, dự thảo nghị quyết còn đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ khác. Chủ đầu tư được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 13% tổng chi phí đầu tư, cao hơn so với quy định trước đây. Chính phủ cũng đề xuất thành lập "Quỹ phát triển nhà ở xã hội Quốc gia" và miễn thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội. Bên cạnh đó, doanh nghiệp và hợp tác xã trong khu công nghiệp được phép thuê nhà ở xã hội để bố trí chỗ ở cho người lao động, đồng thời nhận hỗ trợ về quỹ đất, giải phóng mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật.
Dự thảo nghị quyết này dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét và thông qua tại kỳ họp khai mạc đầu tháng 5/2025. Nếu được phê duyệt, các cơ chế đặc thù này sẽ tạo động lực mạnh mẽ để phát triển nhà ở xã hội, góp phần giải quyết bài toán nhà ở cho người lao động và các đối tượng thu nhập thấp tại Việt Nam.