Đó là những nhận định của ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) tại Hội thảo với chủ đề " Xử lý nợ xấu: Đâu là giải pháp hài hòa?" do Báo Tiền Phong tổ chức sáng 27/5, tại TPHCM.
Theo ông Châu, xử lý nợ xấu không chỉ là thu hồi nợ mà còn là cơ hội để phục hồi thị trường. Do đó, ông Châu đề xuất, Chính phủ cần xem xét ban hành cơ chế đặc thù để xử lý nợ xấu một cách quyết liệt, đồng bộ. "Chúng ta cần cách tiếp cận mới: thu hồi được nợ, khôi phục được dự án, cứu được doanh nghiệp và giữ được việc làm cho người lao động", Chủ tịch HoREA nhấn mạnh.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA. (Nguồn: Tiền Phong).
Ông Châu chỉ ra rằng, một trong những vướng mắc lớn hiện nay là pháp lý đối với tài sản đảm bảo. Nhiều dự án có giá trị lớn đang bị mắc kẹt do thủ tục phức tạp, tranh chấp pháp lý kéo dài, khiến ngân hàng không thể phát mãi và doanh nghiệp không thể tái cấu trúc. Vì vậy, theo ông Châu, cần hoàn thiện hành lang pháp lý theo hướng minh bạch, rút ngắn quy trình xử lý tài sản đảm bảo, kể cả thông qua đấu giá công khai hoặc chuyển nhượng dự án.
Ông cũng đề xuất thành lập tổ công tác liên ngành cấp trung ương để rà soát, phân loại các dự án bất động sản đang bị ngưng trệ, từ đó có giải pháp phù hợp với từng nhóm nợ xấu, thay vì áp dụng một cơ chế cứng nhắc cho tất cả.
Bên cạnh đó, với các dự án có tính khả thi, cần tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng với điều kiện linh hoạt hơn, giúp phục hồi tài chính và hoàn thiện dự án, từ đó tạo dòng tiền thực để trả nợ.
"Khi nợ xấu được xử lý, dòng tiền mới sẽ quay lại thị trường, doanh nghiệp được cứu, ngân hàng lành mạnh và Nhà nước thu được thuế. Đây là bài toán tổng thể, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, không thể chỉ trông chờ vào doanh nghiệp tự xoay sở trong khủng hoảng", ông Châu nhấn mạnh.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Võ Hồng Thắng – Phó Tổng Giám đốc DKRA Group – thẳng thắn cho rằng, việc thu giữ tài sản đảm bảo không phải lúc nào cũng là giải pháp tối ưu. Trong bối cảnh thị trường còn nhiều bất ổn, việc này thậm chí có thể trở thành gánh nặng cho ngân hàng nếu không đi kèm các biện pháp xử lý hiệu quả.
Theo ông Thắng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ngân hàng, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý để tháo gỡ vướng mắc, minh bạch hóa quy trình và nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản đảm bảo, từ đó mới có thể giải quyết nợ xấu một cách bền vững.
Ông Thắng dẫn ra số liệu cụ thể, tính đến tháng 5, dư nợ tín dụng bất động sản tại Việt Nam đạt hơn 1,56 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 260.000 tỷ đồng so với cuối năm 2024, tương ứng mức tăng 20%. Nếu tín dụng toàn hệ thống tăng trưởng đúng mục tiêu 16% trong năm nay, tổng dư nợ bất động sản có thể lên đến 3,8 – 3,9 triệu tỷ đồng. "Tuy nhiên, tín dụng hiện vẫn chủ yếu tập trung vào doanh nghiệp, trong khi người dân chưa mặn mà vay mua nhà do giá còn quá cao", ông Thắng nhấn mạnh.
Một vấn đề khác được ông Thắng chỉ ra là tỷ lệ nợ xấu trong lĩnh vực bất động sản đang tăng nhanh. Tổng nợ xấu của 27 ngân hàng niêm yết đã vượt 265.000 tỷ đồng, tăng 18,5% so với cùng kỳ. Trong khi đó, các doanh nghiệp địa ốc tiếp tục đối mặt với nhiều rủi ro khi điều kiện vay vốn ngày càng khắt khe, báo cáo tài chính suy yếu, còn thủ tục giải ngân thì phức tạp và kéo dài.
Thêm vào đó, nhiều ngân hàng chỉ chấp nhận tài sản đảm bảo là bất động sản, chưa linh hoạt với các loại tài sản khác như cổ phiếu hay quyền tài sản. Điều này càng khiến doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, nhất là trong bối cảnh áp lực tài chính ngày một gia tăng.
Để cải thiện khả năng vay vốn, ông Thắng khuyến nghị, doanh nghiệp cần minh bạch hóa báo cáo tài chính, tăng cường kiểm toán độc lập và ứng dụng công nghệ vào quy trình chấm điểm tín dụng. Đồng thời, các kênh huy động vốn thay thế như phát hành trái phiếu, hợp tác với quỹ đầu tư hoặc tín dụng xanh cũng cần được mở rộng.