Tại hội nghị thường niên dành cho các nhà phát triển của Google diễn ra trong tuần này, đồng sáng lập Sergey Brin của Google đã bất ngờ xuất hiện, gửi đi một thông điệp rõ ràng: Trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ đóng vai trò then chốt trong tương lai của công ty.
Brin tiết lộ rằng ông đang làm việc mỗi ngày tại phòng thí nghiệm AI của Google, thúc đẩy các kỹ sư tiến tới mục tiêu đạt được trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) – một hệ thống có khả năng vượt qua trí tuệ con người.
“Thành thật mà nói, bất kỳ ai là nhà khoa học máy tính đều không nên nghỉ hưu, mà nên quay lại làm việc”, Brin nhấn mạnh. “AI sẽ tạo ra sự thay đổi vượt xa cả Internet hay điện thoại di động”.
Dù vậy, thách thức trước mắt của Google chính là bảo vệ vị thế độc tôn trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến – một lĩnh vực lần đầu tiên bị đe dọa nghiêm trọng kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022.
ĐẠI TU
Sau hai năm được cho là đã bỏ lỡ nhiều cơ hội dù có lợi thế đi trước, Google trong tuần này đã thực hiện bước đi mạnh mẽ nhất để giành lại thế chủ động. CEO Sundar Pichai tuyên bố tại hội nghị rằng Google đang thực hiện một “cuộc tái tưởng tượng hoàn toàn về tìm kiếm”, nhằm đối phó với làn sóng chatbot AI.
Theo đó, chế độ mới mang tên “AI mode” sẽ được tích hợp trực tiếp vào thanh tìm kiếm, trình duyệt và các ứng dụng của Google. Người dùng sẽ nhận được câu trả lời dưới dạng hội thoại tự nhiên, thay vì chỉ là một danh sách các liên kết màu xanh như trước.
Dự án “AI Mode” là tâm điểm trong tầm nhìn tương lai của Google về lĩnh vực tìm kiếm – một định hướng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ thành công đột phá của OpenAI, cha đẻ của ChatGPT. Google đang tận dụng mô hình ngôn ngữ Gemini, hệ thống trung tâm dữ liệu, lượng người dùng khổng lồ và mạng lưới ứng dụng để định hình lại cách con người tiếp cận thông tin trên Internet.
Tuy nhiên, khi thực hiện cuộc đại tu này, Google và công ty mẹ Alphabet phải đối mặt với cái gọi là "nghịch lý của người tiên phong" – làm sao tích hợp một mô hình tìm kiếm hoàn toàn mới mà không làm tổn hại đến doanh thu quảng cáo khổng lồ từ mảng tìm kiếm trị giá 198 tỷ USD.
LỢI THẾ
“Khả năng kiếm tiền từ AI trong tìm kiếm là điều tối quan trọng”, Ben Reitzes – chuyên gia phân tích tại Melius Research nhận định. “Tìm kiếm vẫn là nguồn lợi nhuận chủ đạo của Alphabet… họ cần hành động nhanh trước khi OpenAI tìm ra lời giải”.
Google đang hé lộ một phần lời giải cho bài toán này: Thoát khỏi mô hình miễn phí dựa vào quảng cáo. Công ty đã bắt đầu cung cấp các gói đăng ký trả phí cho các sản phẩm AI cao cấp như trợ lý ảo Mariner hay công cụ tạo video Veo – những công cụ tiêu tốn khối lượng tính toán khổng lồ để vận hành. Giá từ 20 USD/tháng cho gói cơ bản, lên đến 250 USD/tháng cho quyền truy cập "ultra" – cao hơn cả các gói cao cấp của OpenAI hay Anthropic.
Google cũng lên kế hoạch chèn quảng cáo vào chế độ AI, với lập luận rằng quảng cáo có thể được cá nhân hóa sâu hơn và mang lại doanh thu cao hơn cho nhà quảng cáo. Đồng thời, công ty cũng đang phát triển các sản phẩm phần cứng mới như kính thực tế tăng cường (AR) và về lâu dài là cả robot.
Dẫu vậy, nhà đầu tư vẫn thận trọng. Cổ phiếu Alphabet đang kém hấp dẫn hơn so với các ông lớn công nghệ khác như Microsoft hay Meta, và được giao dịch với mức định giá thấp hơn tính theo lợi nhuận.
Họ đang theo dõi sát sao những dấu hiệu cho thấy người dùng giảm tương tác với công cụ tìm kiếm truyền thống – và liệu các sản phẩm AI mới có mang lại nguồn doanh thu mới hay chỉ đơn giản là “ăn vào” doanh thu hiện tại.
Sau khi thua ba vụ kiện chống độc quyền, Google có thể bị buộc phải bán bớt một số tài sản chiến lược như trình duyệt Chrome hoặc nền tảng quảng cáo, thậm chí phải chia sẻ dữ liệu người dùng với các đối thủ AI để đảm bảo cạnh tranh công bằng.
Chính doanh thu khổng lồ từ tìm kiếm đã tài trợ cho đế chế trải rộng của Google, từ xe tự lái Waymo đến AlphaFold – phần mềm AI phân tích cấu trúc hóa học từng giúp Sir Demis Hassabis (lãnh đạo DeepMind) giành giải Nobel năm ngoái.
Jim Tierney – cổ đông Alphabet và giám đốc quỹ tăng trưởng tại AllianceBernstein nhận xét hội nghị tuần này cho thấy Google vẫn “có sản phẩm cạnh tranh rất mạnh và sẽ chiến đấu cho từng điểm phần trăm thị phần”. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận: “Câu hỏi chưa có lời giải là Google sẽ giữ được bao nhiêu thị phần trong thế giới mới này”.
Khác với lần ra mắt đáng xấu hổ của “AI Overviews” – công cụ từng khuyên người dùng ăn đá, bôi keo lên bánh pizza – AI mode lần này không gặp phải hiện tượng “ảo giác AI”.
Google vẫn nắm giữ lợi thế vượt trội so với các đối thủ mới: Sự tin tưởng của người dùng, kênh phân phối rộng khắp và hàng năm trời dữ liệu từ hàng tỷ lượt tìm kiếm mỗi ngày. Dù ChatGPT đã có hơn 600 triệu người dùng hàng tháng, so với 400 triệu của Gemini, Google vẫn chiếm tới 90% thị phần tìm kiếm toàn cầu.
Hệ điều hành Android của hãng cũng đang vận hành gần 3/4 thiết bị di động trên thế giới, trong khi các dịch vụ như Chrome, Gmail và Maps đều phổ biến rộng rãi. Giờ đây, người dùng còn có thể cho phép Gemini truy cập lịch sử trực tuyến để cá nhân hóa câu trả lời.
“Google cuối cùng cũng đang chuyển sang thế tấn công trong lĩnh vực tìm kiếm, đối đầu trực diện với một đối thủ ngày càng lớn mạnh là OpenAI bằng cách tích hợp một sản phẩm cạnh tranh trực tiếp”, chuyên gia phân tích Justin Post từ Bank of America nhận định.
Bên cạnh những sản phẩm mới như ứng dụng và thiết bị AI, Google đã dành phần lớn thời lượng tại hội nghị phát triển năm nay để trấn an các nhà đầu tư về cách họ sẽ bảo vệ và phát triển khoản doanh thu quảng cáo từ tìm kiếm lên tới 50 tỷ USD mỗi quý.
Ông James Manyika – Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách Nghiên cứu, Công nghệ và Xã hội cho biết việc Google bắt đầu thu phí truy cập vào các mô hình AI mạnh nhất là hợp lý, vì chi phí tính toán rất lớn. Tuy nhiên, gói “ultra” với giá 250 USD/tháng sẽ nằm ngoài khả năng chi trả của nhiều người dùng, khiến Google vẫn phải dựa vào quảng cáo để tạo lợi nhuận cho các sản phẩm AI mới.
CEO Sundar Pichai lập luận rằng AI không làm sụt giảm doanh thu, mà ngược lại còn giúp người dùng dành nhiều thời gian hơn để tìm kiếm thông tin, mở rộng nhu cầu và do đó, giúp mở rộng thị trường quảng cáo tổng thể.
“AI mode đang mang đến ngữ cảnh, kích thích sự tò mò và quan tâm của người dùng – họ sẽ tiếp tục nghiên cứu thêm”, ông nói. “Khi họ đi sâu hơn, mục đích tìm kiếm sẽ rõ ràng hơn – và điều đó mang lại tỷ lệ chuyển đổi cao hơn cho nhà quảng cáo”.
Google sở hữu kho dữ liệu cá nhân khổng lồ từ hàng tỷ người dùng nhờ email, trình duyệt và điện thoại thông minh. Các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) – nền tảng của chatbot AI – có khả năng suy luận hành vi và xây dựng hồ sơ người dùng từ lịch sử trò chuyện, trở thành công cụ cực kỳ mạnh mẽ trong quảng cáo đích danh.
“Nếu quảng cáo đúng ngữ cảnh, chúng sẽ được cá nhân hóa cao hơn và hữu ích hơn với người dùng”, ông Manyika nói.
Các nhà đầu tư đã phản ứng tích cực trước loạt công bố tại hội nghị năm nay, đẩy cổ phiếu Google tăng khoảng 3%, thu hẹp mức giảm từ đầu năm xuống còn 10%. So sánh với đó, cổ phiếu Microsoft đã tăng khoảng 8% và Meta tăng 5% trong cùng kỳ – hai công ty được đánh giá là đã cho thấy lộ trình rõ ràng để kiếm tiền từ AI.
Sau vài năm bị công kích và hụt hơi trong cuộc đua AI, hội nghị lần này là cơ hội để Google thể hiện sức mạnh công nghệ, đồng thời nhắc nhở đối thủ về tiềm lực tài chính hùng hậu mà hãng đang sở hữu.
Ở bên trong Google, nhiều nhân viên đã khó chịu trước những lời chỉ trích cho rằng Google đang tụt hậu về AI – đặc biệt là khi chính Google mới là công ty đã khai sinh công nghệ nền tảng cho cuộc cách mạng AI hiện nay, bắt nguồn từ bài nghiên cứu về Transformers công bố năm 2017.
“Một cách thẳng thắn, chúng tôi đã làm nhiều hơn bất kỳ công ty nào trên thế giới để thúc đẩy lĩnh vực này. Các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và toàn bộ kỷ nguyên AI hiện đại sẽ không tồn tại nếu không có chúng tôi”, một giám đốc cấp cao tại DeepMind – đơn vị AI hàng đầu của Google – chia sẻ trong điều kiện ẩn danh. “Mọi người nên biết ơn vì những gì chúng tôi đã làm. Đáng tiếc, họ lại không làm như vậy”.
Theo: Financial Times