Trong thế giới kinh doanh hiện đại, đòn bẩy tài chính không còn là khái niệm xa lạ. Nó là một công cụ chiến lược, giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô, tối ưu hóa lợi nhuận và gia tăng giá trị cổ đông mà không cần tăng vốn chủ sở hữu.
Nhưng cũng giống như bất kỳ con dao hai lưỡi nào, sức mạnh của đòn bẩy tài chính đòi hỏi sự khôn ngoan, tính toán và kiểm soát rủi ro chặt chẽ – bởi nếu sử dụng sai cách, nó có thể dẫn doanh nghiệp đến bờ vực khủng hoảng. Home Depot, chuỗi bán lẻ đồ gia dụng lớn nhất nước Mỹ, chính là một ví dụ điển hình cho việc sử dụng đòn bẩy tài chính một cách hiệu quả, thông minh và bền vững.
Vào năm 2006, Home Depot phát hành lượng trái phiếu trị giá hơn 7,6 tỷ USD – một trong những đợt huy động nợ lớn nhất trong lịch sử công ty. Mục tiêu không phải để "chữa cháy" hay bù đắp thua lỗ, mà để thực hiện chương trình mua lại cổ phiếu quy mô lớn, đồng thời thực hiện một số thương vụ mua bán sáp nhập nhằm mở rộng quy mô hoạt động.
Theo báo cáo của Reuters, thời điểm đó, Home Depot đã tận dụng bối cảnh thị trường tín dụng thuận lợi – lãi suất thấp, nhà đầu tư sẵn sàng nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp – để huy động vốn với chi phí rẻ, kéo dài kỳ hạn nợ mà không làm ảnh hưởng tới dòng tiền hiện tại. Quan trọng hơn, dù nợ tăng lên, công ty vẫn kiểm soát được tỷ lệ nợ trên EBITDA ở mức an toàn, khoảng 1,4 lần – thấp hơn mức trung bình ngành. Điều này cho thấy họ đã vay vốn với tính toán cẩn trọng, không đánh cược tương lai công ty vào đòn bẩy.
Sức mạnh của chiến lược này nhanh chóng thể hiện. Việc mua lại cổ phiếu giúp tăng thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS), khiến giá trị cổ phiếu tăng trưởng mạnh mẽ. Cổ đông được hưởng lợi, trong khi công ty vẫn đảm bảo được khả năng trả nợ nhờ vào dòng tiền tự do bền vững. Theo Macrotrends, Home Depot duy trì dòng tiền tự do hàng năm ở mức trên 10 tỷ USD trong giai đoạn 2020–2024, cho phép công ty vừa trả cổ tức, vừa trả nợ đúng hạn, vừa tiếp tục đầu tư mở rộng hệ thống cửa hàng.
Ngược lại, các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính không hợp lý có thể gặp rắc rối lớn. Họ vay quá nhiều khi chưa có nguồn thu ổn định, hoặc sử dụng vốn vay để duy trì hoạt động chứ không đầu tư sinh lời. Điều này dễ dẫn tới tình trạng chi phí lãi vay vượt lợi nhuận – khiến doanh nghiệp rơi vào vòng xoáy nợ nần và mất thanh khoản. Bài học từ nhiều công ty như Revlon, Evergrande hay WeWork – từng vay lớn để nuôi giấc mộng tăng trưởng thần tốc – cho thấy rằng khi đòn bẩy vượt quá khả năng hấp thụ rủi ro, hậu quả thường rất nghiêm trọng.
Tuy nhiên, điều cần nhấn mạnh là đòn bẩy tài chính không xấu – vấn đề nằm ở cách sử dụng. Doanh nghiệp có thể biến nó thành công cụ tăng trưởng nếu biết xác định đúng thời điểm, đúng mục tiêu và đảm bảo khả năng trả nợ. Đối với Home Depot, thành công đến từ việc sử dụng nợ có mục tiêu rõ ràng: tăng giá trị cổ đông, mở rộng kinh doanh, mà vẫn giữ được sự linh hoạt tài chính. Họ không vay vì cần sống sót – họ vay vì muốn đi xa hơn.
Thị trường tài chính toàn cầu ngày nay đặt ra nhiều thách thức hơn bao giờ hết. Lãi suất không còn thấp như giai đoạn 2010–2020. Tín dụng bị siết chặt hơn, nhà đầu tư cũng thận trọng. Trong bối cảnh đó, bài học từ Home Depot vẫn còn nguyên giá trị: đòn bẩy tài chính là công cụ đầy sức mạnh, nhưng chỉ khi nó được nắm trong tay người hiểu rõ mình đang làm gì. Doanh nghiệp cần hiểu rằng không phải vay càng nhiều càng tốt, mà là vay bao nhiêu thì hiệu quả, trả được và tạo ra lợi nhuận cao hơn chi phí sử dụng vốn.
Nhìn lại mô hình của Home Depot, ta thấy một doanh nghiệp biết tận dụng thời điểm thị trường thuận lợi, kiểm soát rủi ro tài chính, giữ tỷ lệ nợ hợp lý và duy trì dòng tiền mạnh. Họ không chạy theo tăng trưởng nóng, mà xây dựng nền tảng tài chính vững chắc để chấp nhận nợ như một phần của chiến lược, không phải một mối nguy. Đó là tinh thần “vay để phát triển” – khác biệt hoàn toàn với “vay để tồn tại” – là một thông điệp quý giá cho nhiều doanh nghiệp khác đang tìm cách sử dụng đòn bẩy tài chính để tiến xa hơn trong thế giới cạnh tranh khốc liệt hôm nay.