Liên minh châu Âu (EU) đang thảo luận kế hoạch mới nhằm khai thác công suất lưu trữ khí đốt ngầm khổng lồ của Ukraine và giải quyết mối bất hòa giữa Kiev và Slovakia, tờ Politico dẫn lời 2 quan chức cho biết.
Đề xuất này lần đầu tiên được các ủy viên châu Âu thảo luận trong chuyến thăm Kiev vào tháng trước nhằm xoa dịu bức xúc của Slovakia. Quốc gia thành viên EU này mất 500 triệu euro/năm phí vận chuyển khí đốt sau khi Ukraine chấm dứt thỏa thuận trung chuyển khí đốt đường ống Nga sang châu Âu từ đầu năm nay.
Thủ tướng Slovakia, Robert Fico, đã thúc giục Ukraine khôi phục thỏa thuận và đe dọa ngừng xuất khẩu điện sang Kiev. Nhưng Ukraine vẫn giữ nguyên lập trường.
Hiện nay, Ủy ban châu Âu (EC) đang cân nhắc một kế hoạch có thể giúp khởi động lại dòng chảy vào Slovakia, một quan chức EC và một quan chức chính phủ EU cho biết.
Kế hoạch này sẽ giúp tránh được nhu cầu mua khí đốt từ Nga theo quyết sách của EU. Cụ thể, Ukraine sẽ tăng cường nhập khẩu khí đốt từ Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ và trữ 10 tỷ mét khối khí đốt tại các cơ sở lưu trữ của mình. Những dòng khí này sau đó sẽ đi qua đường ống của Slovakia đến các quốc gia như Hungary vào mùa đông khi nguồn cung thấp.
Một quan chức của Ủy ban cho biết việc này “sẽ đưa Slovakia thành quốc gia trung chuyển một lần nữa”.
Tìm kiếm giải pháp
EU đang chịu áp lực phải giải quyết tranh chấp sau khi các nhà lãnh đạo chính phủ đầu tháng này ra lệnh cho Ủy ban tìm “giải pháp khả thi cho vấn đề vận chuyển khí đốt”.
Trước đây, EU đã đề cập đến những lợi ích của việc khai thác hoàn toàn các kho lưu trữ ngầm khổng lồ của Ukraine, vốn là kho lưu trữ lớn nhất châu Âu và về mặt lý thuyết có thể trữ 1/4 tổng công suất hiện tại của khối.
“Chúng tôi sẽ khai thác toàn bộ tiềm năng của các kho dự trữ khí đốt khổng lồ tại Ukraine, 80% trong đó nằm gần các quốc gia thành viên EU”, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen phát biểu trong chuyến thăm tới Kiev vào tháng trước.
“Điều này tạo ra nguồn thu cho Ukraine và đảm bảo an ninh năng lượng cho cả Ukraine và EU”, bà nói.
Vị quan chức EC cho biết đề xuất này cũng sẽ tránh được những khó khăn liên quan đến đề xuất của Slovakia là nhập khẩu khí đốt từ Azerbaijan.
Mặc dù Azerbaijan khẳng định rằng họ có thể thay thế nguồn khí đốt của Nga thông qua Ukraine, các chuyên gia đã cảnh báo rằng nước này có thể phải phụ thuộc vào khí đốt của Moscow để đáp ứng nhu cầu của EU do công suất hạn chế.
Vấn đề đường ống
Tuy nhiên, kế hoạch lưu trữ này đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về hậu cần và có thể không thực tế.
Aura Sabadus, một chuyên gia cao cấp về thị trường khí đốt tại công ty tư vấn ICIS, cho biết đây là một “ý tưởng hay” vì nó cũng sẽ cho phép Ukraine kiếm được tiền từ lưu trữ khí đốt. Nhưng bà cho biết, công suất đường ống xuyên Balkan đi qua Thổ Nhĩ Kỳ, Bulgaria, Romania và Ukraine hiện chỉ đạt 2,5 tỉ mét khối, thấp hơn nhiều so với kế hoạch là 10 tỷ.
Sabadus cho biết nguyên nhân là bởi Romania và Bulgaria chưa có đủ năng lực giao dịch khí đốt. Bà cũng nói thêm rằng tập đoàn khí đốt nhà nước Transgaz (Romania) tính “phí trung chuyển cao”, làm giảm động lực mua khí đốt qua đường ống trên.
Trong khi đó, Slovakia, Hungary và các nước láng giềng khác của Ukraine đã có đủ năng lực lưu trữ khí đốt để cung cấp cho thị trường của họ, theo Sergiy Makogon, cựu giám đốc công ty điều hành mạng lưới khí đốt nhà nước GTSOU (Ukraine).
Theo Politico