Hiện nay, người dân xin giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ có thể sử dụng dịch vụ công trực tuyến để đỡ tốn kém thời gian đi lại. Thời gian giải quyết tại các quận, huyện trên địa bàn TP HCM là từ 10-15 ngày làm việc.
Bất cập không chỉ 1
Thực tế, thời gian cấp phép từ khi hồ sơ trực tuyến được xác nhận hợp lệ, đầy đủ được nhiều người có nhu cầu xây dựng nhận xét không phải quá lâu, mà rắc rối là giải quyết những phát sinh, sai sót liên quan trước đó.
Ngoài ra, quy định nhiều, không phải ai cũng đủ kiến thức để có thể tự giải quyết và họ thường tìm đến "dịch vụ" để mong sớm có giấy phép xây dựng dù cắn răng bỏ thêm chi phí. Đơn cử như ông L.T.T (ngụ quận 12) mua đất xây nhà hồi năm 2019, vì không rành về thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng nên phải nhờ "dịch vụ" với chi phí 30 triệu đồng.
Việc xây dựng nhà ở trong thời gian tới được người dân mong sẽ thuận tiện hơn - Trong ảnh: Khu dân cư hiện hữu ở TP Thủ Đức với một số công trình nhà ở riêng lẻ
Anh Lê Minh Vương, hoạt động trong lĩnh vực nhà đất, cho biết theo Quyết định 56/2021 của UBND TP HCM về Quy chế quản lý kiến trúc, người xin phép xây dựng phải tuân thủ quy định về khoảng lùi trước và sau của lô đất, tùy theo loại đường, chiều cao công trình và quy hoạch tổng thể.
Tuy nhiên, nhiều khu dân cư rất phức tạp như nhà ở liền kề không đồng đều, diện tích đất nhỏ và thiếu chuẩn hóa khiến việc xác định khoảng lùi gần như không thể tự thực hiện.
Do đó, khi nộp hồ sơ xin phép xây dựng, nhiều người dân bị trả lại hồ sơ vì không xác định đúng khoảng lùi, buộc phải điều chỉnh theo hướng dẫn từ phía cơ quan cấp phép. Việc này không chỉ gây mất thời gian mà còn tạo ra tâm lý e ngại, lúng túng.
Nhận xét một bộ hồ sơ xin phép xây dựng thường phải sửa đổi nhiều lần, anh Vương cho hay rất tâm đắc với phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa qua về cải cách thủ tục hành chính, trong đó có đề cập việc bỏ giấy phép xây dựng.
Từ đó, anh Vương đề xuất cơ quan quản lý nhà nước cần cung cấp bản hướng dẫn sơ đồ xây dựng mẫu theo từng khu vực, để người dân tự biết mình được phép xây đến đâu. Thay đổi từ "xin phép" sang "thông báo xây dựng". Người dân chỉ cần nộp một bản vẽ sơ bộ và kế hoạch xây dựng để cơ quan quản lý giám sát và xử lý nếu có vi phạm.
"Bây giờ đi quán cà phê, ăn sáng đều nghe mọi người bàn về giấy phép xây dựng. Họ nôn nao và hy vọng thời gian tới việc xây dựng nhà ở thuận tiện hơn" - anh Vương nói.
Nên mạnh dạn
Ông Nguyễn Văn Sử, Trưởng Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị quận Bình Tân, thông tin mỗi năm địa phương cấp giấy phép xây dựng trung bình 7.000 hồ sơ. Trong đó, giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ bảo đảm đúng hạn 10 ngày, những sai sót đều sớm thông báo để người dân, chủ đầu tư điều chỉnh cho kịp thời gian.
Nói về bất cập, ông Sử thừa nhận cấp phép xây dựng trên địa bàn gặp trở ngại bởi quy định và bỏ giấy phép xây dựng là hợp lý. Ban đầu có thể khó khăn, người dân làm chưa đúng nhưng quan trọng là cán bộ về đơn vị hành chính mới cần tận tâm, tận sức hướng dẫn cho người dân.
Ông Sử đề xuất trước mắt nên triển khai miễn cấp phép xây dựng cho nhà ở khu có quy hoạch chi tiết 1/500 vì khu vực này cơ bản đã được duyệt mẫu nhà sẵn hoặc quy mô cụ thể nên có thể miễn giấy phép. Việc thí điểm có thể 6-12 tháng để đánh giá tình hình, kết quả và áp dụng rộng.
Cũng theo Trưởng Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị quận Bình Tân, có thể triển khai miễn giấy phép xây dựng cho người dân ở khu dân cư hiện hữu; khu dân cư xây dựng mới, thậm chí là đất ở trong khu vực quy hoạch công trình công cộng.
"Việc xin giấy phép xây dựng vẫn tốn kém vì một đơn vị đo vẽ cho người dân cũng phải vài triệu đồng tiền chi phí. Cán bộ xử lý ở nhiều khâu từ chuyên viên rồi lên trưởng phòng, phó phòng, đến Phó Chủ tịch ký. Nhiều lúc đi công tác trong ngày cũng tranh thủ chạy về ký cho kịp... Sau phát biểu của Thủ tướng người dân cũng rất nôn nóng và mong chờ câu chuyện miễn giấy phép xây dựng" - ông Sử chia sẻ.
Phân loại công trình để hậu kiểm
Tại cuộc họp của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà với Bộ Xây dựng, các bộ, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp bất động sản, kết nối trực tuyến với một số địa phương về tình hình thị trường bất động sản những tháng đầu năm 2025 diễn ra ngày 15-5, Phó Chủ tịch UBND TP HCM cũng có kiến nghị liên quan tới thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng nhà ở.
Theo đó, ông Bùi Xuân Cường kiến nghị cơ quan quản lý nghiên cứu bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư với một số nhóm dự án cụ thể hoặc khoanh vùng áp dụng.
Phó Chủ tịch UBND TP HCM cũng đề xuất thí điểm bỏ cấp phép xây dựng với các chủ đầu tư uy tín, công trình đủ hồ sơ thiết kế bảo đảm an toàn, phòng cháy chữa cháy, cảnh quan... và cơ quan quản lý có thể phân loại công trình để áp dụng hậu kiểm.