Vùng Bắc Cực vốn gắn liền với hình ảnh băng tuyết phủ trắng và thời tiết khắc nghiệt, nay lại đang hé lộ tiềm năng sở hữu “kho báu” năng lượng sạch khổng lồ. Nguồn tài nguyên hydro được nhiều chuyên gia đánh giá có thể vượt xa trữ lượng khí đốt của cả thế giới.
Trước những rủi ro môi trường mà năng lượng hóa thạch gây ra, các nhà khoa học và các nhà lãnh đạo đã bắt đầu nhìn nhận hydro như một giải pháp khả thi cho tương lai năng lượng tại Bắc Cực.
Tại hội nghị thường niên Arctic Circle tổ chức ở Reykjavik (Iceland), nhiều chuyên gia từ Alaska, Canada đến các nước Bắc Âu đã thảo luận về việc phát triển hạ tầng năng lượng mới với trọng tâm là hydro.
Loại khí này có thể được tạo ra từ nước thông qua quá trình điện phân. Nếu năng lượng tái tạo được sử dụng khi điện phân, sản phẩm thu được sẽ phân loại thành hydro xanh. Hydro xanh không phát thải carbon và được xem là lựa chọn lý tưởng để bảo vệ hệ sinh thái mong manh của vùng cực.
Tuy nhiên, tiềm năng khổng lồ này đến nay vẫn gần như bị bỏ ngỏ. Theo CEO Klaus Skytte của Tổ chức Nghiên cứu Năng lượng Bắc Âu, hiện chỉ 0,2% nguồn hydro trong khu vực đang được khai thác và thêm 1% nữa đang được xây dựng.
Dự án "Thung lũng Hydro Bắc Âu" đang trong quá trình lập bản đồ chuỗi giá trị hydro trên toàn khu vực, nhằm mở rộng quy mô sản xuất trong tương lai. Để hiện thực hóa điều này, cần một chiến lược dài hạn, đầu tư bền vững và chính sách tài chính hấp dẫn.
Việc sản xuất hydro tại Bắc Cực đang đối mặt với nhiều thách thức. Cơ sở hạ tầng hiện tại chủ yếu phục vụ khí đốt, muốn chuyển đổi sang hỗ trợ hydro sẽ đòi hỏi vốn đầu tư và nhân lực lớn.
Môi trường lạnh giá và điều kiện thời tiết khắc nghiệt cũng khiến thiết bị, vật liệu phải có độ bền và khả năng thích ứng đặc biệt. Đồng thời, việc vận chuyển và phân phối hydro vẫn là câu hỏi lớn do phần lớn khu vực Bắc Cực nằm xa trung tâm và khó tiếp cận nếu không có quy hoạch logistic cụ thể và hỗ trợ tài chính phù hợp.
Một vấn đề khác là phát thải nitrogen oxide (NOx) khi đốt hydro. Dù thấp hơn nhiều so với than hoặc dầu, nhưng lượng phát thải vẫn không bằng 0. Việc phát triển công nghệ giảm phát thải NOx với chi phí hợp lý cũng sẽ đóng vai trò then chốt nếu muốn hydro trở thành trụ cột năng lượng tương lai tại vùng cực.
Bên cạnh đó, khâu lưu trữ hydro trong điều kiện thời tiết Bắc Cực vẫn còn là bài toán khó. Quá trình điện phân cũng đòi hỏi lượng lớn nước tinh khiết. Đây là nguồn tài nguyên vốn khan hiếm ở Bắc Cực. Do đó, các dự án cần có biện pháp quản lý nguồn nước và khai thác hợp lý để không ảnh hưởng tới nguồn cung nước sạch địa phương.
Dù vẫn còn nhiều rào cản, các nhà nghiên cứu lạc quan rằng với nỗ lực hợp tác quốc tế, tiến bộ công nghệ và chính sách hỗ trợ phù hợp, hydro có thể mở ra một kỷ nguyên năng lượng sạch cho Bắc Cực và góp phần đẩy nhanh quá trình thoát ly khỏi nhiên liệu hóa thạch trên toàn cầu.
Tổng hợp