Động thái mới với Nhật Bản
Theo hai nguồn thạo tin của Reuters, Ấn Độ vừa yêu cầu công ty khai khoáng quốc doanh IREL tạm dừng một thỏa thuận kéo dài 13 năm về xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản. Mục tiêu của Ấn Độ là đảm bảo nguồn cung trong nước, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong lĩnh vực chiến lược này.
Đồng thời, IREL muốn phát triển năng lực chế biến đất hiếm trong nước. Lĩnh vực này vốn do Trung Quốc thống lĩnh toàn cầu và là át chủ bài trong các cuộc thương chiến. Từ tháng 4, Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu đất hiếm, gây áp lực lên các nhà sản xuất ô tô và thiết bị công nghệ cao trên toàn thế giới.
Tại một cuộc họp gần đây với các lãnh đạo ngành ô tô và công nghiệp, Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal đã đề nghị IREL ngừng xuất khẩu đất hiếm, chủ yếu là neodymium – nguyên liệu quan trọng dùng trong chế tạo nam châm cho động cơ xe điện.
Bộ Thương mại, IREL và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử (cơ quan giám sát hoạt động của IREL) hiện chưa đưa ra phản hồi chính thức.
Theo thỏa thuận ký năm 2012, IREL cung cấp đất hiếm cho Toyotsu Rare Earths India. Đây là công ty con của tập đoàn thương mại Nhật Bản Toyota Tsusho, chuyên tiếp nhận và chế biến khoáng sản trước khi xuất khẩu về Nhật để sản xuất nam châm.
Dữ liệu thương mại cho thấy, trong năm 2024, Toyotsu đã xuất khẩu hơn 1.000 tấn đất hiếm từ Ấn Độ sang Nhật Bản, tương đương khoảng 1/3 trong tổng số 2.900 tấn được IREL khai thác. Dù vậy, phần lớn nguồn cung đất hiếm của Nhật vẫn đến từ Trung Quốc.
IREL đã xuất khẩu đất hiếm trong thời gian qua do thiếu năng lực chế biến trong nước. Tuy nhiên, sau những gián đoạn nguồn cung từ Trung, công ty này muốn giữ lại tài nguyên cho nhu cầu trong nước và mở rộng khai thác, chế biến nội địa. IREL hiện đang chờ phê duyệt pháp lý tại bốn mỏ đất hiếm.
Tuy nhiên, Ấn Độ không thể ngừng cung cấp cho Nhật Bản ngay lập tức vì chúng nằm trong thỏa thuận song phương của chính phủ. Nguồn tin cho biết thêm: “IREL muốn vấn đề này được giải quyết trên tinh thần thiện chí, bởi Nhật Bản là một đối tác thân thiện".
Kế hoạch mở rộng năng lực trong nước
Việc Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm gần đây đã làm rung chuyển ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Nhiều nhà sản xuất cảnh báo nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng và gián đoạn sản xuất. Trước đó, Trung Quốc cũng từng tạm ngưng xuất khẩu sang Nhật năm 2010, khiến Tokyo phải tìm kiếm nguồn thay thế từ Ấn Độ.
Theo khảo sát năm 2025 của Cơ quan Địa chất Mỹ (USGS), Ấn Độ hiện có trữ lượng đất hiếm lớn thứ 3 thế giới với khoảng 6,9 triệu tấn, xếp sau Trung Quốc và Brazil. Tuy nhiên, nước này vẫn chưa sản xuất được nam châm trong nước và phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc.
Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2025, Ấn Độ đã nhập khẩu 53.748 tấn nam châm đất hiếm, được sử dụng trong ô tô, tua-bin gió, thiết bị y tế và nhiều sản phẩm công nghiệp khác.
IREL là đơn vị duy nhất được phép khai thác đất hiếm tại Ấn Độ, cung cấp nguyên liệu cho các dự án điện hạt nhân và quốc phòng. Tuy nhiên, quốc gia này hiện vẫn thiếu công nghệ và hạ tầng cần thiết để phát triển chuỗi cung ứng đất hiếm quy mô lớn.
IREL hiện có một nhà máy tách chiết đất hiếm ở bang Odisha (miền Đông) và một cơ sở tinh luyện tại Kerala (miền Nam). Theo nguồn tin, công ty dự kiến sản xuất 450 tấn neodymium trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2026, và đặt mục tiêu tăng gấp đôi sản lượng vào năm 2030.
Đồng thời, IREL cũng đang tìm kiếm đối tác để sản xuất nam châm đất hiếm phục vụ ngành ô tô và dược phẩm.
Theo nguồn tin của Reuters, chính phủ Ấn Độ đang hoàn thiện các chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào cơ sở chế biến đất hiếm và sản xuất nam châm trong nước để đáp ứng nhu cầu nội địa.
Theo Reuters