Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn Phòng Luật Kết Nối trả lời:
Trước đây ở các địa phương, đất ao hồ, sình lầy rất nhiều. Cùng với quá trình đô thị hóa, mật độ dân cư tăng lên, nhu cầu sử dụng đất càng lớn. Trong khi đó, Nhà nước luôn khuyến khích người dân tăng gia, sản xuất, cải tạo đất đai phục vụ cuộc sống. Thế nên có rất nhiều trường hợp người dân san lấp ao để làm nhà ở, dù ao đó có nguồn gốc do hợp tác xã quản lý. Thực tế, nhiều nơi cư dân đã lấn chiếm, ở trên những phần đất này từ rất lâu, xây dựng cả nhà cửa trên đất.
Có rất nhiều trường hợp người dân san lấp ao để làm nhà ở, dù ao đó có nguồn gốc do hợp tác xã quản lý. (Ảnh minh họa)
Căn cứ Điều 3 Luật Đất đai 2024 giải thích về lấn đất là việc người sử dụng đất chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất sử dụng mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc không được người sử dụng hợp pháp diện tích đất bị lấn đó cho phép.
Theo khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai 2024 quy định các trường hợp đất lấn chiếm vẫn được cấp sổ đỏ. Trong đó, trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng do lấn đất, chiếm đất không thuộc các trường hợp quy định khoản 1 và khoản 2 và trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất thì người đang sử dụng đất ổn định, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch nông thôn thì được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Trường hợp không thuộc quy định trên thì người đang sử dụng đất được tạm thời sử dụng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất, nhưng phải giữ nguyên hiện trạng sử dụng đất và phải kê khai đăng ký đất đai theo quy định.
Như vậy, tùy từng trường hợp, chính sách ở địa phương, quá trình sử dụng mà chính quyền địa phương sẽ cho phép các hộ dân kê khai, đóng thuế, hoặc cấp sổ đỏ cho người dân phù hợp hiện trạng. Những hộ dân này sẽ phải đóng thuế chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định pháp luật. Trình tự, thủ tục người dân liên hệ chính quyền địa phương để được hướng dẫn theo quy định của pháp luật.