Với Luật Công nghiệp công nghệ số được Quốc hội khóa XV biểu quyết thông qua ngày 14-6, vấn đề tài sản số đã chính thức được luật hoá. Luật này có hiệu lực từ ngày 1-1-2026.
Luật Công nghiệp công nghệ số dành toàn bộ Chương V để quy định về tài sản số. Trong đó nêu rõ, tài sản số là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.
Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số. Ảnh: Phạm Thắng
Tài sản số được phân loại theo một hoặc một số tiêu chí sau: Mục đích sử dụng; Công nghệ; Tiêu chí khác.
Tài sản số bao gồm tài sản ảo trên môi trường điện tử là một loại tài sản số có thể được dùng cho mục đích trao đổi hoặc đầu tư. Tài sản ảo không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính;
Tài sản mã hóa là một loại tài sản số mà sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao. Tài sản mã hóa không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính; và tài sản số khác.
Luật Công nghiệp công nghệ số cũng đã đưa ra những quy định mang tính nguyên tắc về nội dung quản lý tài sản số, bao gồm: Việc tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác lập quyền sở hữu tài sản số; Quyền, nghĩa vụ của các bên đối với hoạt động có liên quan đến tài sản số; Biện pháp bảo đảm an toàn, an ninh mạng; phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt; Thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm pháp luật; Điều kiện kinh doanh đối với cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa; Nội dung quản lý khác.
Luật cũng giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung nêu trên để thực hiện nhằm phù hợp với thực tiễn, yêu cầu quản lý trong các ngành, lĩnh vực.
Trước khi luật được biểu quyết thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đã báo cáo tiếp thu, giải trình một số nội dung, trong đó có vấn đề tài sản số.
Theo ông Lê Quang Huy, có ý kiến cho rằng cần xây dựng một khung pháp lý tài sản số quy định chi tiết các vấn đề cốt lõi, xác định ngay các nội dung phải thực hiện như quyền tài sản, quyền sở hữu, giao dịch, bảo mật, trách nhiệm, giải quyết tranh chấp, quản lý rủi ro..., thiết lập cơ chế quản lý, giám sát, phòng ngừa rủi ro.
Một số ý kiến cũng đề nghị làm rõ tài sản số có thể sử dụng cho mục đích trao đổi hoặc đầu tư hay không; đề nghị làm rõ nội hàm, tiêu chí phân loại tài sản số.
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, theo dự thảo Luật, tài sản số đã được quy định là tài sản theo pháp luật dân sự hiện hành. Quyền tài sản, quyền sở hữu, giao dịch, bảo mật, trách nhiệm, giải quyết tranh chấp, quản lý rủi ro… đã được điều chỉnh theo quy định của pháp luật hình sự, pháp luật về phòng chống tham nhũng, chống rửa tiền và pháp luật có liên quan.
Do đó, nhằm bảo đảm tính khả thi, linh hoạt và ổn định của hệ thống pháp luật, dự thảo Luật chỉ quy định mang tính nguyên tắc về vấn đề này và giao Chính phủ quy định cụ thể cho phù hợp với thực tiễn phát triển.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã quy định cụ thể hơn một số nội dung cốt lõi trong quản lý nhà nước về tài sản số và giao Chính phủ quy định chi tiết về thẩm quyền, nội dung quản lý, phân loại tài sản số phù hợp với thực tiễn, yêu cầu quản lý trong các ngành, lĩnh vực.