Reuters dẫn nguồn công ty phân tích rủi ro hàng hải Windward, và dữ liệu theo dõi tàu biển, cho biết các tàu hoạt động gần biển Đỏ và Vịnh Ba Tư bắt đầu phát tín hiệu giả mạo làm như có liên hệ với Nga hoặc Trung Quốc, để né tránh khả năng bị tấn công.
Căng thẳng leo thang sau khi Iran dọa đóng cửa eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển dầu mỏ huyết mạch toàn cầu – nếu Mỹ tham gia các cuộc không kích của Israel nhằm vào cơ sở hạt nhân Iran. Theo truyền thông Iran, quốc hội nước này thông qua động thái hôm 29/6, nhưng quyết định cuối cùng sẽ do Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao đưa ra.
(Ảnh minh họa)
Cùng lúc đó, nhóm Houthi được cho là do Iran hậu thuẫn đã tấn công nhiều tàu thương mại ở biển Đỏ kể từ cuối năm 2023, với lý do ủng hộ người Palestine trong xung đột tại Gaza. Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump làm trung gian đạt được một thỏa thuận ngừng tấn công vào tháng 5, nhóm Houthi sau đó vẫn cảnh báo sẽ nhắm vào tàu Mỹ nếu Washington tiếp tục hậu thuẫn các đợt tấn công của Israel nhằm vào Iran.
Lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran cũng được thiết lập gần đây. CEO của Windward, ông Ami Daniel, cho biết các công ty vận tải vẫn lo ngại về mức độ an toàn của tàu thuyền trong khu vực. “Các chủ tàu nhận thấy việc xác định rõ ràng chuỗi sở hữu và quốc tịch tàu là rất khó trong ngành vận tải biển, đặc biệt với các quốc gia như Mỹ, Anh và Israel – những bên dễ trở thành mục tiêu”.
Theo Windward, trong khoảng thời gian từ 12 đến 24/6, 55 tàu phát tổng cộng 101 tín hiệu nhận dạng bất thường như “China owned” (thuộc sở hữu Trung Quốc) hay “Russian crude” (dầu Nga), nhằm giảm khả năng bị nhầm lẫn là tàu của phương Tây hoặc có liên kết với Israel. Ví dụ, một tàu treo cờ Panama đi về phía Pakistan đã phát tín hiệu "PKKHI all Chinese", còn một tàu treo cờ Singapore phát tín hiệu "Vsl no link Israel" (Tàu không liên quan đến Israel).
Daniel giải thích rằng thông thường các tàu chỉ phát thông tin điểm đến hoặc cụm từ trung lập như “For Orders” (chờ lệnh). Trong các khu vực nguy hiểm, một số tàu có thể phát “Armed Guards on Board” (có lính vũ trang trên tàu). Tuy nhiên, kể từ khi Israel tấn công Iran, việc sử dụng các thông điệp nhận dạng bất thường đã tăng đột biến và lan từ biển Đỏ sang cả Vịnh Ba Tư.
Trong khi đó, phương Tây tiếp tục siết chặt trừng phạt các hoạt động hàng hải bị cho là liên quan đến Nga. EU và Mỹ cáo buộc Moskva cùng các đối tác sử dụng một “hạm đội bóng tối” gồm các tàu chở dầu hoạt động ngoài khuôn khổ bảo hiểm phương Tây nhằm lách lệnh trừng phạt.
Tháng 5 vừa qua, EU đưa thêm 189 tàu vào danh sách đen – nâng tổng số lên 342 tàu – và đang thảo luận gói trừng phạt tiếp theo dự kiến bổ sung thêm 77 tàu nữa.
Nga nhiều lần lên án các lệnh trừng phạt này là phi pháp. Trợ lý Tổng thống Nga, ông Nikolay Patrushev, cho rằng những nỗ lực ngăn cản hoạt động hàng hải của Nga tại các eo biển quốc tế là “hành vi cướp biển trên thực tế”, và ngày càng giống một cuộc phong tỏa hải quân. Ông cảnh báo rằng Nga sẵn sàng triển khai hải quân để bảo vệ hoạt động hàng hải.