Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, được Quốc hội khóa XV thông qua vào ngày 29/6/2024 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 đã mở rộng nhiều đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, trong đó có bổ sung quy định đối với "người lao động làm việc không trọn thời gian".
Theo Luật BHXH 2014 (còn hiệu lực đến ngày 30/6/2025), yếu tố thời gian để xác định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc chủ yếu là người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, hoặc hợp đồng lao động theo mùa vụ với thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.
Về "người lao động làm việc không trọn thời gian" trong Luật BHXH 2014 chưa được quy định rõ ràng là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nếu hợp đồng lao động của họ không thuộc các loại hình hợp đồng cụ thể nêu trên hoặc không đủ thời hạn quy định.
Với Luật BHXH 2024 đã có sự thay đổi cơ bản để giải quyết vướng mắc từ thực tiễn và mở rộng diện bao phủ. Cụ thể, Luật mới quy định bổ sung "người lao động làm việc không trọn thời gian" thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nếu có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất. "Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất" này được xác định bằng "mức tham chiếu" theo quy định tại Điều 31 của Luật BHXH 2024. Khi mức lương cơ sở chưa bị bãi bỏ, mức tham chiếu sẽ bằng mức lương cơ sở.
Quy định mới này thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho mọi đối tượng lao động, bao gồm cả những người làm việc linh hoạt, không theo giờ hành chính cố định, vốn ngày càng phổ biến trong nền kinh tế hiện đại.
Việc đưa người lao động làm việc không trọn thời gian vào đối tượng BHXH bắt buộc là một phần trong mục tiêu tổng thể của Luật BHXH 2024 nhằm mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH. Ngoài ra, Luật mới còn bổ sung nhiều nhóm đối tượng khác vào BHXH bắt buộc, bao gồm: Người làm việc theo hợp đồng không mang tên hợp đồng lao động nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên. Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố. Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh. Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương. Lực lượng dân quân thường trực.