TP HCM đang "chạy nước rút" để hoàn tất hàng loạt thủ tục nhằm kịp khởi công tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) vào cuối năm 2025 – sớm hơn 2 năm so với phần lớn các tuyến khác trong kế hoạch phát triển hệ thống metro.
Tuyến metro 2 là tuyến đầu tiên thí điểm cơ chế đặc thù đến từ Nghị quyết 188/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP HCM.
Phó Chủ tịch UBND TP Bùi Xuân Cường vừa giao Ban Quản lý đường sắt đô thị TP HCM (MAUR) phối hợp với Sở Xây dựng và Sở Tài chính để triển khai các nội dung liên quan. Trong đó, thành phố định hướng sử dụng thiết kế kỹ thuật FEED thay cho thiết kế cơ sở nhằm rút ngắn quy trình điều chỉnh dự án.
Sở Xây dựng được giao tham mưu phương án điều chỉnh mà không cần điều chỉnh chủ trương đầu tư, Sở Tài chính lập kế hoạch bố trí vốn ngân sách cho các kỳ trung hạn 2026-2030 và 2031-2035. Thành phố cũng yêu cầu khẩn trương làm việc với các bộ, ngành trung ương để thống nhất tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến vốn ODA, vốn vay ưu đãi và điều chỉnh hiệp định vay với Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW).
Tuyến metro số 2 đoạn Bến Thành – Tham Lương dài hơn 11 km, có tổng mức đầu tư khoảng 47.890 tỉ đồng, trong đó hơn 10.400 tỉ đồng từ ngân sách thành phố, phần còn lại từ nguồn vốn vay nước ngoài. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều khó khăn phát sinh, TP HCM đã quyết định chuyển hướng, sử dụng toàn bộ ngân sách để triển khai thay vì chờ vốn ODA, thể hiện rõ tinh thần chủ động và quyết tâm thực hiện dự án.
Không dừng lại ở đoạn tuyến hiện tại, TP HCM đang hướng đến tầm nhìn xa hơn khi xem xét tích hợp tuyến metro số 2 thành một trục xuyên tâm kết nối từ trung tâm thành phố đến sân bay Long Thành.
Tuyến mở rộng này có tổng chiều dài dự kiến khoảng 48 km với sơ bộ tổng mức đầu tư lên đến 152.855 tỉ đồng. Đề xuất mở rộng được khơi nguồn từ văn bản của Tập đoàn Trường Hải (THACO) gửi UBND TP HCM, trong đó bày tỏ nguyện vọng nghiên cứu đầu tư đoạn metro Bến Thành – Thủ Thiêm và tuyến Thủ Thiêm – Long Thành. Chủ tịch UBND TP Nguyễn Văn Được đánh giá cao sáng kiến này. Ông cho rằng việc kết nối tuyến metro từ Bến Thành qua Thủ Thiêm tới Long Thành không chỉ hợp lý về mặt kỹ thuật mà còn phù hợp với định hướng phát triển đô thị liên vùng.
TP HCM đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng, đề xuất Chính phủ cho phép thành phố làm cơ quan chủ quản đầu tư tuyến metro tích hợp nêu trên. Thành phố cũng khuyến khích nhà đầu tư chủ động nghiên cứu, đề xuất phương án cụ thể để trình cấp có thẩm quyền xem xét.
Theo kế hoạch được ban hành ngày 26-3, TP HCM sẽ triển khai 7 tuyến metro với tổng chiều dài 355 km trong vòng 10 năm tới. Sáu trong số đó sẽ khởi công năm 2027, riêng tuyến số 2 là tuyến duy nhất được đặt mục tiêu khởi công sớm vào tháng 12-2025.
Với sự ưu tiên từ thể chế đến tài chính, metro số 2 đang được kỳ vọng trở thành biểu tượng mở đường cho loạt dự án giao thông đô thị trọng điểm trong tương lai. Đây không chỉ là một tuyến đường sắt ngầm mà còn là phép thử về năng lực tổ chức, phối hợp và quyết tâm thực hiện của chính quyền thành phố trong một giai đoạn phát triển mới.