Hội thảo nhằm cụ thể hóa và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đưa năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trở thành động lực then chốt, quyết định mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.
Theo các chỉ tiêu định hướng, đến năm 2030, TFP sẽ đóng góp trên 55% vào tăng trưởng kinh tế, tỷ trọng xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao đạt tối thiểu 50% và quy mô kinh tế số đạt ít nhất 30% GDP, hướng tới 50% vào năm 2045.
Đây là diễn đàn quan trọng, đóng vai trò là điểm kết nối giữa hoạch định chính sách, giới học thuật và thực tiễn sản xuất - kinh doanh, nhằm khẳng định vị trí then chốt của TFP và kinh tế số đối với quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Phát biểu khai mạc, đồng chí Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng ban, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nêu rõ 5 vấn đề lớn để đề nghị các đại biểu thảo luận: cách thức định lượng và phạm vi tính toán đóng góp của TFP và kinh tế số; mối quan hệ giữa kinh tế số và TFP; các giải pháp đẩy mạnh chuyển đổi số; việc sử dụng và phát huy hiệu quả dữ liệu số; hợp tác, học hỏi kinh nghiệm quốc tế.
Theo Giáo sư Tan Swee Liang, Đại học Quản lý Singapore, khi các yếu tố vốn và lao động đã được sử dụng một cách triệt để, chỉ có sự gia tăng về năng suất mới có thể thúc đẩy sản lượng tăng trưởng hơn nữa. Do đó, TFP chính là động lực chủ chốt của tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.
Trong khi đó, kinh tế số là nhân tố then chốt thúc đẩy TFP thông qua cải tiến R&D, giảm chi phí và nâng cao quản trị. Việc tự động hóa, phân tích dữ liệu lớn, IoT, và AI giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao hiệu quả và tạo ra giá trị gia tăng. Tuy nhiên, tác động tích cực này không tự động mà phụ thuộc vào hạ tầng số, nhân lực số hóa, sự chủ động đổi mới của doanh nghiệp và hoàn thiện thể chế.
Trên cơ sở nhận diện và phân tích các thách thức đặt ra, các chuyên gia đã kiến nghị nhiều giải pháp tổng thể và cụ thể. Theo đó, các cơ quan nhà nước cần sớm hoàn thiện, ban hành khung pháp lý cho dữ liệu, AI, blockchain, an ninh mạng; tái thiết hệ thống quản trị quốc gia cho đổi mới sáng tạo, với Nhà nước đóng vai trò kiến tạo thể chế và dẫn dắt. Đặc biệt, cần cải cách và mở rộng quyền tự chủ cho các trường đại học phát huy tối đa vai trò trong nghiên cứu và đào tạo.
Nhiệm vụ quan trọng tiếp theo là thúc đẩy chuyển đổi số doanh nghiệp, trong đó ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh thông qua các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số, cơ chế "voucher chuyển đổi số" và "voucher chuyển đổi AI". Hỗ trợ 50.000 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; phát triển nguồn nhân lực số; tăng đầu tư R&D và đổi mới sáng tạo; xây dựng hạ tầng số và nền tảng dữ liệu quốc gia… cũng là những giải pháp được đề cập.
Những kiến nghị, giải pháp từ hội thảo sẽ được Ban Chính sách, chiến lược Trung ương tổng hợp và báo cáo cấp có thẩm quyền, góp phần hoàn thiện các cơ chế, chính sách quan trọng, phục vụ cho việc thực thi hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW trong giai đoạn tới.