Vật thể liên sao mới 3I/ATLAS đang gây xôn xao giới thiên văn. (Ảnh: Daisy Dobrijevic/Canva)
Theo một nghiên cứu mới công bố, vật thể này có tuổi đời lên đến 10 tỉ năm, tức già hơn cả hệ Mặt Trời khoảng 3 tỉ năm. Đây là vật thể liên sao thứ ba được con người phát hiện, và hiện đang di chuyển ngày một gần về phía Trái Đất.
Công trình nghiên cứu do nhà thiên văn học Matthew Hopkins thuộc Đại học Oxford (Anh) dẫn đầu cho thấy, 3I/ATLAS không giống bất kỳ sao chổi nào từng được phát hiện trong hệ Mặt Trời. Nếu như những sao chổi nổi tiếng như Halley hình thành từ thời kỳ sơ khai của Thái Dương hệ, thì 3I/ATLAS lại là một "du khách vũ trụ" đến từ một hệ sao xa lạ, thậm chí có thể thuộc về "đĩa dày" của thiên hà Milky Way - nơi tập trung các ngôi sao cổ đại hàng đầu trong Ngân Hà.
3I/ATLAS (trước đây gọi là A11pl3Z) có tốc độ cao và quỹ đạo cực kỳ phẳng, cho thấy đây là một vật thể liên sao. (Ảnh: David Rankin/Catalina Sky Survey)
Điểm đặc biệt là quỹ đạo của 3I/ATLAS không tròn đều như các sao chổi nội hệ, mà nghiêng và cắt chéo qua mặt phẳng thiên hà, cho thấy hành trình hàng tỉ năm của nó xuyên không gian. Theo nhà thiên văn Hopkins, đây chính là cơ hội hiếm hoi để nhân loại "ngược dòng thời gian", tiếp cận trực tiếp một mảnh vật chất nguyên thủy từ vũ trụ thuở sơ khai.
Hiện tại, 3I/ATLAS đang trên đường tiến về phía Mặt Trời. Theo dự đoán, cuối tháng 10 năm nay, vật thể sẽ đạt điểm cận nhật (gần Mặt Trời nhất), và vào ngày 19/12, nó sẽ đến gần Trái Đất nhất. Khi đến gần Mặt Trời, nhiệt độ sẽ khiến bề mặt của 3I/ATLAS bốc hơi, tạo ra quầng coma và đuôi sáng - hiện tượng quen thuộc của sao chổi, giúp các nhà khoa học dễ dàng quan sát hơn.
Không giống hai "tiền bối" 1I/ʻOumuamua và 2I/Borisov, 3I/ATLAS có tốc độ di chuyển và đặc điểm vật lý độc đáo hơn, hứa hẹn cung cấp manh mối quý giá về sự hình thành sao và hành tinh trong thiên hà. Nó có thể mang theo những hợp chất hữu cơ cổ xưa, giúp giải mã nguồn gốc sự sống.
Trong bối cảnh ngân sách dành cho khoa học, đặc biệt là thiên văn học đang bị đe dọa tại nhiều quốc gia, sự quan tâm của công chúng với 3I/ATLAS là minh chứng cho sức hấp dẫn của khoa học vũ trụ. Nó không chỉ là một khám phá khoa học, mà còn là lời nhắc nhở về những câu hỏi muôn thuở của nhân loại: Chúng ta đến từ đâu? Có ai khác ngoài kia không? Và còn điều kỳ diệu gì ẩn giấu trong vũ trụ bao la này?
3I/ATLAS chính là một thông điệp sống động rằng: khoa học không chỉ là đầu tư tài chính, mà là sự đầu tư cho trí tò mò và khát vọng khám phá của con người.