Đó là nhận định được các chuyên gia đưa ra tại Hội nghị "Thúc đẩy tiêu thụ thủy sản phục vụ nhu cầu trong nước" do Bộ Công Thương phối hợp với các bên liên quan tổ chức vừa diễn ra mới đây.
Theo Bộ Công Thương, trong bối cảnh thị trường xuất khẩu toàn cầu có nhiều biến động khó lường, thì thị trường nội địa với hơn 100 triệu dân, nếu được khai thác hiệu quả sẽ là một trong những giải pháp chiến lược để ngành thủy sản Việt Nam duy trì tăng trưởng ổn định và bền vững.
Đồng quan điểm này, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cho rằng, thị trường nội địa đang ngày càng khẳng định vai trò chiến lược trong mục tiêu phát triển bền vững và dài hạn của doanh nghiệp. Việc gắn tiêu thụ nội địa với xuất khẩu có thể giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nguyên liệu, từ đó tăng được sức cạnh tranh.
Dù có nhiều tiềm năng, nhưng các doanh nghiệp trong nước lại khá chật vật khi tìm chỗ đứng trên sân nhà. Theo ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương, quy mô thị trường trong nước đạt khoảng 1 tỷ USD, nhưng thủy hải sản nhập khẩu đã chiếm 40%.
Thực tế, rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bài bản, có chỗ đứng trên thị trường quốc tế, nhưng lại khó cạnh tranh trên sân nhà. Lý do được nhiều doanh nghiệp phản ánh là sản phẩm của họ bán ở thị trường nội địa đạt chuẩn xuất khẩu thì giá cao hơn thông thường, khoảng hơn 20% và không thể cạnh tranh với những sản phẩm khác, đặc biệt là ở chợ truyền thống.
Lý giải cho điều này, ông Võ Trần Ngọc, Giám đốc kinh doanh Saigon Co.op, phân tích: Ngành hàng thủy hải sản ở thị trường nội địa, đặc biệt là kênh siêu thị, có tiềm năng tăng trưởng lớn do nhu cầu tiêu dùng trong nước ngày càng tăng. Tuy nhiên, hiện tại tiêu thụ thủy sản nội địa còn thấp so với tiềm năng vì một số lý do, trong đó là khả năng cạnh tranh với các chợ truyền thống. Chất lượng thủy sản ở chợ nhỏ lẻ thường không được kiểm soát chặt, không rõ nguồn gốc nên giá bán rẻ. Người tiêu dùng có thói quen ra chợ mua tôm, cá; trong khi tại siêu thị cung cấp các mặt hàng tương tự với chất lượng được kiểm soát thì lại không được ưu tiên vì giá thường cao hơn.
Ngoài ra, theo các chuyên gia, sự thiếu kết nối giữa sản xuất và phân phối cũng khiến chuỗi giá trị ngành hàng thủy hải sản trong nước rời rạc, đứt đoạn, không tận dụng triệt để lợi thế sân nhà.
Trước thực trạng nêu trên, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công thương, cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương xây dựng đề án kích cầu thị trường nội địa, trọng tâm là nâng cao tỉ trọng hàng Việt; trong đó, có thủy hải sản vào các hệ thống phân phối, bán lẻ, các kênh tiêu thụ. Để làm được điều này, Bộ Công Thương đã tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan, kết nối sản xuất và thị trường, hỗ trợ các mắt xích trong chuỗi ngành hàng.
Cùng với đó, các doanh nghiệp thủy hải sản cũng cần thay đổi tư duy, tập trung nghiên cứu và khai thác tốt hơn thị trường nội địa; trong khi các nhà phân phối ưu tiên thủy hải sản Việt Nam trong hệ thống, làm sao để gia tăng tỉ trọng thủy hải sản Việt tiêu thụ nội địa, kiểm soát tốt chất lượng từ đầu vào đến đầu ra. Bộ Công Thương với vai trò cầu nối giữa sản xuất và tiêu thụ sẽ tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp khai thác hiệu quả thị trường trong nước, ông Linh nhấn mạnh.