Đà mua vàng mạnh mẽ của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) từ năm 2023 đặt ra câu hỏi Bắc Kinh sẽ tăng dự trữ đến đâu nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD và phản ánh vị thế nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.
Giá vàng đã lập kỷ lục 3.508,5 USD/ounce trong tuần này, song PBOC vẫn duy trì xu hướng gom vàng. Từ đầu 2025, PBOC – ngân hàng trung ương Trung Quốc – đã mua thêm 21 tấn vàng, so với 44 tấn năm 2024 và 225 tấn năm 2023. Hiện dự trữ vàng chính thức của Trung Quốc đạt 2.300,4 tấn, trị giá khoảng 244 tỷ USD.
Các kế hoạch mua vàng trong tương lai là bí mật quốc gia. Nhưng theo giới phân tích, mục tiêu có thể là từ 5.000 tấn trở lên, gấp đôi mức hiện tại. Nếu đạt mốc này, Trung Quốc sẽ vượt qua Pháp, Đức và Italy để trở thành nước nắm giữ vàng lớn thứ 2 thế giới, sau Mỹ với 8.133,5 tấn.
Giới phân tích cho rằng động lực chính là nỗ lực đa dạng hóa và phi đô la hóa dự trữ, sau khi phương Tây đóng băng 300 tỷ USD tài sản dự trữ của Nga từ năm 2022. “Chúng ta sẽ còn thấy nhu cầu vàng từ PBOC khi Trung Quốc tiếp tục chiến lược đa dạng hóa”, chuyên gia David Wilson của BNP Paribas nhận định.
Vàng mới chỉ chiếm 7% tổng dự trữ ngoại hối của Trung Quốc, thấp hơn nhiều mức bình quân toàn cầu là 22% và kém xa Mỹ (78%). Nguyên nhân là tổng dự trữ ngoại hối của Trung Quốc quá lớn, khoảng 3.600 tỷ USD, khiến tỷ trọng vàng khó tăng nhanh.
Tuy nhiên, lợi thế của Trung Quốc là nhà sản xuất vàng lớn nhất thế giới, chiếm 8% nguồn cung toàn cầu năm 2024. Nhiều khả năng ngoài dự trữ chính thức, các tổ chức nhà nước khác cũng nắm giữ lượng vàng đáng kể trong nước nhưng chưa công bố.
Ngoài Trung Quốc, Ngân hàng Trung ương Ba Lan cũng nổi lên là bên tích cực mua vàng. Từ 2023 đến nay, Ba Lan đã mua tổng cộng 287 tấn, đưa tỷ trọng vàng lên 20% tổng dự trữ ngoại hối – đúng mục tiêu đề ra, trong bối cảnh rủi ro an ninh từ xung đột Nga – Ukraine.
Theo các chuyên gia, nếu Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới trong vài thập kỷ tới, dự trữ vàng của nước này có thể vượt 8.000 tấn, ngang bằng hoặc thậm chí vượt Mỹ. Tuy vậy, một số ý kiến thận trọng cho rằng Bắc Kinh vẫn “âm thầm mua vào”, tránh đẩy giá vàng tăng thêm.