Tháng 11/2024, khi Azerbaijan đăng cai COP29 - Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu thường niên của Liên Hợp Quốc, sự kiện đó giống như cơ hội "ra mắt thế giới" của quốc gia nhỏ bé với gần 11 triệu dân này.
Nằm bên bờ Tây Biển Caspi, Azerbaijan muốn thế giới biết họ đã phát triển như thế nào trong suốt 3 thập kỷ độc lập và sẵn sàng đóng một vai trò trong quá trình chuyển đổi năng lượng của thế giới.
Bên lề COP29, một cuộc thảo luận khác về khí hậu đã kết thúc một cách tốt đẹp. Theo đó, các phái đoàn từ Azerbaijan, Georgia, Hungary và Romania đang dần hoàn thiện một kế hoạch đầy tham vọng: Sản xuất 6 Gigawatt năng lượng sạch ở khu vực Kavkaz, chạy điện qua một tuyến cáp dọc theo đáy Biển Đen và cung cấp cho châu Âu.
Azerbaijan và 3 nước còn lại hy vọng có thể tạo ra hàng gigawatt điện tái tạo và truyền tải qua Biển Đen đến châu Âu. Nguồn: Spectrum
Các quốc gia này hy vọng sẽ hoàn thành giai đoạn đầu tiên của dự án, bao gồm hai tuyến cáp có công suất 1,3 Gigawatt, vào năm 2030. Con số này sẽ đủ để cung cấp cho hơn 2 triệu hộ gia đình châu Âu.
Công ty tư vấn kỹ thuật của Ý là CESI đã kết luận rằng giai đoạn đầu tiên của dự án là khả thi và sẽ tiêu tốn từ 3,1 đến 3,7 tỷ USD.
Hành lang tỷ USD năng lượng xanh này có thể giúp củng cố an ninh năng lượng trong Liên minh châu Âu (EU), thay thế khí đốt tự nhiên của Nga mà châu Âu từng nhập khẩu. Nó có thể giúp EU đáp ứng các mục tiêu phát thải ngày càng nghiêm ngặt của mình.
Các tàu quét mìn của Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm kiếm các loại thủy lôi trôi dạt trên Biển Đen. Thủy lôi là một trong số nhiều trở ngại đối với dự án cáp điện ngầm dưới biển Biển Đen, dự án sẽ truyền tải điện từ vùng Kavkaz đến châu Âu. Ảnh: Ali Atmaca/Anadolu Agency/Getty Images
Nỗ lực "xanh hóa" của Azerbaijan
Trong số sáu quốc gia tạo nên khu vực Kavkaz, Azerbaijan tự hào có tiềm năng lớn nhất về sản xuất năng lượng tái tạo xuất khẩu cho châu Âu.
Dù Azerbaijan xây dựng nền kinh tế dựa trên nguồn nhiên liệu hóa thạch dồi dào, trong thập kỷ qua, Azerbaijan đã nỗ lực "xanh hóa" ngành năng lượng.
Tại COP29, Azerbaijan cam kết phát triển tiềm năng năng lượng tái tạo, một phần quan trọng trong kế hoạch giảm 40% lượng khí thải nhà kính của nước này vào năm 2050. Chưa hết, quốc gia này dự định tăng công suất điện tái tạo lên 30% vào năm 2030 và đa dạng hóa hệ thống năng lượng hiện có để trở thành quốc gia dẫn đầu về năng lượng xanh.
Bước tiến quan trọng đầu tiên của Azerbaijan hướng tới mục tiêu năng lượng sạch là việc hoàn thành Nhà máy điện mặt trời Garadagh công suất 230 Megawatt vào năm 2023.
Nhà máy điện mặt trời Garadagh cung cấp khoảng 500 triệu kWh điện sạch mỗi năm, giúp bù đắp 200.000 tấn khí thải carbon/năm. Có thể nói, Garadagh là một phần không thể thiếu trong cam kết của Azerbaijan nhằm tăng cường năng lực năng lượng tái tạo trong tương lai của nước này.
Trong bài phát biểu chào mừng COP29, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev tuyên bố rằng đất nước này sẽ xây dựng 6 Gigawatt công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030, và đã có các thỏa thuận để xây dựng tổng cộng 10 Gigawatt - vượt xa mức 1,7 Gigawatt mà nước này hiện đang sản xuất. Một phần điện tăng thêm sẽ được sử dụng trong nước, trong khi phần lớn sẽ được xuất khẩu.
"Việc được nhất trí bầu làm nước chủ nhà của Hội nghị COP29 thực sự là một vinh dự lớn đối với chúng tôi. Chúng tôi coi đây là dấu hiệu thể hiện sự tôn trọng của cộng đồng quốc tế đối với Azerbaijan và những gì chúng tôi đang làm, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng xanh" - Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev phát biểu.