Mới đây, tại buổi làm việc giữa Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM và Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp (Tập đoàn Becamex - vốn nhà nước trực thuộc UBND TP HCM), TS Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM - cho rằng sau khi Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập với TP HCM, lãnh đạo TP HCM xác định định hướng "1 trung tâm 3 khu vực". Định hướng này đặt ra vấn đề TP HCM sẽ phân vùng phát triển và kết nối các vùng như thế nào.
Theo ông Vũ, Bình Dương cũ có quy hoạch đất công nghiệp khoảng 16.000-22.000ha, Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 12.000ha và TP HCM cũ khoảng 9.000ha. TP HCM định hướng chuyển dịch vùng phát triển khu công nghiệp lên khu vực phía bắc TP HCM mới, khu vực Bàu Bàng, Tân Uyên, Bến Cát...
Nếu đặt trong không gian vùng, tỉnh Đồng Nai cũng đang có chủ trương chuyển toàn bộ khu công nghiệp về phía Bình Phước cũ. Như vậy Bình Dương - Bình Phước cũ sẽ trở thành trung tâm công nghiệp, chế biến của cả nước và thậm chí là cả Đông Nam Á với tổng diện tích lên đến khoảng 50.000ha (500 km2). Diện tích Singapore là khoảng hơn 700km2.
Tuy nhiên theo ông Vũ, nếu phát triển khu công nghiệp nhưng không phát triển hạ tầng giao thông kết nối trực tiếp đến cảng biển và sân bay thì "sẽ vô nghĩa". Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM cùng Tập đoàn Becamex sẽ nghiên cứu đề xuất tuyến đường sắt nối Bàu Bàng - Long Thành - Cái Mép. Đây là tuyến đường sắt container chở hàng, tập trung phục vụ công nghiệp. Ông Vũ cho rằng quan trọng nhất là phương thức đầu tư như thế nào và phát triển bài toán TOD ra sao.
Hiện nay, theo quy hoạch, TP HCM có 12 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 510km. TP HCM đang thực hiện nghị quyết 188 của Quốc hội, trong đó tập trung vốn đầu tư công để triển khai đồng loạt 7 tuyến metro với tổng chiều dài 355km, hoàn thành vào năm 2035.
Bên cạnh đó, hai tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành và tuyến kết nối từ trung tâm đi Cần Giờ cũng đang ưu tiên làm sớm, có kế hoạch thực hiện bằng vốn tư nhân.
Tổng nhu cầu vốn dành cho 9 tuyến đường sắt, đường sắt đô thị hơn 1,2 triệu tỉ đồng.
Trong khi đó, theo quy hoạch hiện tại, Bình Dương có 12 tuyến với khoảng 305km, còn Bà Rịa - Vũng Tàu có 3 tuyến với 125km. Như vậy sau khi hợp nhất, TP HCM mới sẽ có khoảng gần 1.000km đường sắt đô thị, chưa kể các tuyến đường sắt quốc gia đang được trung ương triển khai hoặc tới đây sẽ điều chỉnh quy định để địa phương làm.
Trong số đó, Bình Dương (cũ) đã lựa chọn tuyến metro số 1 (từ TP mới Bình Dương đến Suối Tiên) làm dự án ưu tiên triển khai trước.
Về kết nối với Bà Rịa - Vũng Tàu, người dân kỳ vọng vào tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành sẽ đáp ứng nhu cầu đi lại giữa hai sân bay lớn là Tân Sơn Nhất và Long Thành.
Trong quy hoạch, Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã định hướng xây dựng tuyến metro số 3 với lộ trình dự kiến kéo dài từ Vũng Tàu - Bà Rịa - Phú Mỹ, đồng thời có tính toán đến phương án kết nối với sân bay Long Thành tại tỉnh Đồng Nai.