Ngày 16-10, các phường Hạ Long, Bãi Cháy của tỉnh Quảng Ninh đã công bố, trao quyết định theo đề án sắp xếp các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn. Trước đó, việc sắp xếp lại các cơ sở giáo dục công lập theo hướng tinh gọn cũng đã được thực hiện xong tại các xã Đầm Hà, Quảng Tân...
Sắp xếp từ phổ thông đến ĐH
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh Quảng Ninh, trước thời điểm bắt đầu sáp nhập, toàn tỉnh có 638 cơ sở giáo dục từ mầm non đến ĐH (bao gồm 56 trường tư thục), với tổng số 394.571 trẻ em, học sinh, học viên, sinh viên. Số lượng đầu mối các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn sẽ giảm được khoảng 50%.
Theo hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp của Bộ GD-ĐT, đối với các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, chỉ thực hiện sáp nhập trường, điểm trường trong phạm vi một đơn vị hành chính cấp xã; ưu tiên giữ lại các điểm trường có điều kiện thuận lợi (cơ sở vật chất, giao thông, dân cư tập trung). Giải thể các điểm trường lẻ không đạt tiêu chuẩn cơ sở vật chất tối thiểu. Cơ sở giáo dục thuộc diện dồn ghép phải được chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất tại điểm trường chính.
Một số trường đại học dự kiến sáp nhập với ĐHQG Hà Nội .Ảnh: BÙI TUẤN
Nhiều địa phương cũng đã có phương án dự kiến về việc sắp xếp, sáp nhập các trường ĐH, CĐ công lập trên địa bàn. Tỉnh Hà Tĩnh đề xuất tiếp tục nghiên cứu sáp nhập Trường ĐH Hà Tĩnh thành trường thành viên ĐHQG Hà Nội hoặc theo chỉ đạo mới của Bộ GD-ĐT. Tại tỉnh Phú Thọ, sau sắp xếp có 1 trường ĐH, 1 trường CĐ y, 3 trường CĐ nghề thuộc 3 khu vực là đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên, giảm 4 trường CĐ.
Bộ Y tế cũng vừa trình phương án sắp xếp, tổ chức lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập trong toàn ngành. Theo đó, Bộ Y tế đề xuất một số bệnh viện được chuyển giao thành bệnh viện thực hành cho các trường ĐH y, như Bệnh viện Chỉnh hình - Phục hồi chức năng Đà Nẵng chuyển về Trường ĐH Kỹ thuật Y - Dược Đà Nẵng; Bệnh viện 71 Trung ương và Bệnh viện Điều dưỡng phục hồi chức năng Trung ương chuyển về Trường ĐH Y Hà Nội.
Khối đào tạo y khoa tiếp tục được duy trì nhưng được điều chỉnh để tăng tính liên thông và tinh gọn mạng lưới. Trường ĐH Y Dược Hải Phòng sẽ tiếp nhận Trường ĐH Kỹ thuật Y tế Hải Dương, trong khi Trường CĐ Dược Trung ương Hải Dương sáp nhập với Trường ĐH Dược Hà Nội. Các trường ĐH trọng điểm như Trường ĐH Y Hà Nội, Trường ĐH Y Dược TP HCM, Trường ĐH Y Dược Cần Thơ, Trường ĐH Điều dưỡng Nam Định vẫn trực thuộc Bộ Y tế.
Còn nhiều khó khăn, vướng mắc
Liên quan việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ GD-ĐT ngày 16-10 cho biết vừa có văn bản gửi Bộ Nội vụ, thông tin việc sắp xếp các cơ sở giáo dục ĐH, cơ sở giáo dục nghề nghiệp trực thuộc của Bộ GD-ĐT chưa thể triển khai.
Lý do là Bộ GD-ĐT đang chủ trì xây dựng Đề án sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ sở giáo dục ĐH và Đề án chuyển một số cơ sở giáo dục ĐH về địa phương quản lý, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định trong năm 2026. Nhiệm vụ này căn cứ vào Nghị quyết 71/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD-ĐT.
Ngoài ra, theo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 57/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ GD-ĐT được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương xây dựng Đề án chuyển các cơ sở giáo dục ĐH đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực về bộ quản lý.
Những trường trực thuộc của Bộ GD-ĐT đều sẽ nằm trong các đề án này. Bộ GD-ĐT còn dự kiến đề xuất gộp 2 đề án trên thành một, rồi trình Thủ tướng xem xét sau.
Về việc sắp xếp cơ sở giáo dục nghề nghiệp và cơ sở giáo dục thường xuyên, Bộ GD-ĐT cho biết đang gặp vướng mắc, khó khăn. Theo định hướng, trung tâm giáo dục nghề nghiệp và trung tâm giáo dục thường xuyên sẽ hợp nhất thành trường trung học nghề tương đương cấp THPT. Tuy nhiên, trường trung học nghề là tổ chức mới, đang được đề xuất trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) - sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10. Do vậy, trong giai đoạn hiện nay, chưa có cơ sở pháp lý để thực hiện chủ trương trên.
Tương tự, với định hướng mỗi tỉnh, thành không có quá 3 trường dạy nghề, Bộ GD-ĐT cho biết Luật Giáo dục và Luật Giáo dục nghề nghiệp hiện hành không có khái niệm như vậy, mà chỉ có loại hình trường CĐ và trung cấp. Vì vậy, Bộ GD-ĐT đề xuất chỉ rà soát, sắp xếp tinh gọn các trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên theo khu vực liên phường, xã. Việc tổ chức thành trường trung học nghề hay sáp nhập với trường trung cấp, CĐ sẽ được thực hiện sau khi mô hình trung học nghề được công nhận.
Bộ GD-ĐT cũng đề xuất xem xét đặc thù của các tỉnh, thành phố có quy mô lao động lớn, đang có nhiều trường CĐ, trung cấp công lập trực thuộc (Hà Nội 54 trường, TP HCM 62 trường, Hải Phòng 19 trường, tỉnh Ninh Bình 28 trường, tỉnh Phú Thọ 21 trường...).
Không có chuyện giải thể trường ngoài công lập
Bộ GD-ĐT khẳng định thông tin các trường ngoài công lập sẽ bị đóng cửa, giải tán, học sinh phải chuyển sang học tại trường công lập là sai sự thật, bịa đặt, xuyên tạc.
Bộ GD-ĐT cho hay thời gian gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin cho rằng các trường ngoài công lập sẽ bị đóng cửa, giải tán, học sinh phải chuyển sang học tại trường công lập. Bộ GD-ĐT khẳng định đây là những thông tin gây nhiễu loạn, làm ảnh hưởng xấu đến tâm lý của người dân và phụ huynh, học sinh cũng như hoạt động của các cơ sở giáo dục.
Ưu tiên cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất
Bộ GD-ĐT vừa ban hành hướng dẫn về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất đai, cơ sở vật chất tại những điểm trường được chuyển đi phải phù hợp với các quy định của pháp luật, bảo đảm hiệu quả sử dụng. Bên cạnh đó, bảo đảm mỗi đơn vị hành chính cấp xã có ít nhất một trường mầm non, một trường tiểu học và một trường THCS.
Trường hợp đặc biệt, có thể tổ chức trường phổ thông nhiều cấp học, nhưng phải bố trí khu vực riêng cho từng cấp học, bảo đảm điều kiện dạy học. Ưu tiên các mô hình trường phổ thông có nhiều cấp học (tiểu học và THCS) tại các khu vực dân cư thưa thớt hoặc nơi có điều kiện đi lại khó khăn. Ngoài ra, xem xét sáp nhập các trường mầm non, sáp nhập các trường tiểu học quy mô nhỏ, dưới chuẩn trong cùng địa bàn cấp xã theo lộ trình phù hợp.
Bộ GD-ĐT đề nghị các tỉnh, thành ưu tiên bố trí ngân sách để cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tại điểm trường chính trước khi tổ chức tiếp nhận trẻ em, học sinh, học viên từ điểm trường lẻ; xây dựng lộ trình thực hiện rõ ràng theo từng giai đoạn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Bên cạnh đó, tận dụng quỹ nhà đất dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính để phục vụ giáo dục; chú trọng cải tạo, sửa chữa, nâng cấp hoặc xây dựng bổ sung, đáp ứng đầy đủ quy định về quy mô, vị trí, diện tích và phù hợp với định hướng phát triển lâu dài của các cơ sở giáo dục.
Theo Bộ GD-ĐT, cần bố trí, sắp xếp hợp lý đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên tại cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên theo phương án vị trí việc làm; bảo đảm cân đối giữa các cấp học và loại hình cơ sở giáo dục.