Xã tối thiểu có khoảng 40 người
Chiều 16/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 và Nghị quyết quy định số lượng Phó Chủ tịch HĐND, Phó Trưởng Ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã và việc bố trí đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã hoạt động chuyên trách.
Tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, việc hướng dẫn cơ cấu thành phần, phân bổ số lượng giới thiệu người ứng cử phải bám vào hướng dẫn quy định của Đảng nhất là các quy định gần đây phục vụ cho chính quyền địa phương hai cấp.
Do thời gian không còn nhiều, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban công tác đại biểu rà soát, đôn đốc các cơ quan ban hành các hướng dẫn đảm bảo kịp thời. Việc ban hành nghị quyết nhằm tạo cơ sở pháp lý cho các địa phương chuẩn bị cho bầu cử, khắc phục những hạn chế bất cập đang đặt ra.
“Chính vì thế cơ cấu, thành phần số lượng đại biểu HĐND cần được điều chỉnh phù hợp quy mô, yêu cầu, trách nhiệm, nhu cầu đại diện của người dân theo từng cấp. Bây giờ chúng ta có hai cấp thôi (cấp tỉnh cấp xã), việc lựa chọn người ứng cử cần đảm bảo tính đại diện”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Tiếp thu, giải trình, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nêu băn khoăn khi tính toán các vị trí chức danh lãnh đạo, đặc biệt vừa qua đã xây dựng xong được danh mục vị trí việc làm của cấp xã. Qua đó xác định khoảng 40 vị trí việc làm có tính chất danh mục, rất chi tiết.
Tương ứng với vị trí việc làm này, xã tối thiểu có khoảng 40 người (đối với những xã đơn lập, không có sự sáp nhập trước đó), nhưng sau này phải tính theo quy mô dân số, diện tích tự nhiên, quy mô kinh tế các yếu tố đặc thù…
Cũng theo Bộ trưởng, thống kê ở cấp xã hiện nay có trung bình khoảng 30,5 chức danh lãnh đạo, như vậy là rất lớn. Do vậy, bà Trà nhấn mạnh, phải thực hiện phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm của địa phương để phù hợp với từng đơn vị hành chính, nếu không sau này số lượng lãnh đạo ở các xã cũng là vấn đề rất “quan ngại”.
Về số lượng phó các ban của HĐND cấp xã, dự kiến có hai đại biểu chuyên trách là phó ban, dẫn đến số lượng cấp phó đội lên rất lớn. Vì thế, Bộ trưởng cho rằng, phải tính trong tổng thể, có những nơi có thể chỉ cần một phó ban chuyên trách, một phó ban kiêm nhiệm.
Phó Chủ tịch HĐND không quá 4
Cuối phiên thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua các dự thảo nghị quyết. Theo đó, người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 phải bảo đảm cơ cấu hợp lý số đại biểu là người đang công tác trong các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan nhà nước…
Đồng thời, người ứng cử đại biểu là phụ nữ bảo đảm đạt tỷ lệ ít nhất 35% trong danh sách chính thức những người ứng cử ở từng cấp; phấn đấu tỷ lệ trúng cử khoảng 30% tổng số đại biểu HĐND ở từng cấp; người ứng cử đại biểu là người ngoài Đảng phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 10%; người ứng cử là đại biểu trẻ tuổi phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 15%...
Nghị quyết quy định thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 3 đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh có không quá 4 Phó Chủ tịch HĐND ; thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 2 ĐVHC cấp tỉnh có không quá 3 Phó Chủ tịch HĐND;
Đối với tỉnh hình thành sau hợp nhất, sáp nhập có không quá 3 Phó Chủ tịch HĐND; tỉnh, thành phố không thực hiện hợp nhất, sáp nhập có không quá 2 Phó Chủ tịch HĐND.
Về số lượng Phó Trưởng Ban của HĐND: tỉnh, thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 3 ĐVHC cấp tỉnh có không quá 4 Phó Trưởng Ban; tỉnh, thành phố hình thành sau hợp nhất, sáp nhập từ 2 ĐVHC cấp tỉnh có không quá 3 Phó Trưởng Ban…