Trong nỗ lực giảm phụ thuộc vào Trung Quốc – quốc gia đang thống trị nguồn cung khoáng sản chiến lược – nhiều nước đang hướng ánh nhìn về vùng cực Bắc thưa dân nhưng giàu tài nguyên, nơi lớp băng đang tan dần và các tuyến hàng hải mới bắt đầu mở ra.
Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của Greenland, một lãnh thổ rộng lớn thuộc Bắc Cực, thậm chí khẳng định việc Mỹ sở hữu đảo này là “điều tối quan trọng” cho an ninh và lợi ích kinh tế.
Canada cũng đang đẩy mạnh đầu tư vào Bắc Cực trong nỗ lực khai mở tiềm năng tài nguyên, nhất là khi quan hệ với Mỹ có dấu hiệu căng thẳng.
Về phía Nga, với đường bờ biển Bắc Cực kéo dài, nước này từ lâu đã xem khu vực là ưu tiên chiến lược. Mới đây, Tổng thống Vladimir Putin ca ngợi việc hoàn thành tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân mới, khẳng định Nga cần “kiên trì củng cố vị thế” tại Bắc Cực.
“Bắc Cực được xem như kho dự trữ nhiều loại nguyên liệu, không chỉ dầu khí mà còn cả vật liệu chiến lược và đất hiếm,” Marc Lanteigne, phó giáo sư tại Đại học Bắc Cực Na Uy, nhận định.
“Greenland có rất nhiều kim loại cơ bản, kim loại quý, đá quý, đất hiếm, uranium… tất cả đều nằm ở đó. Trước đây, việc khai thác gần như bất khả thi, nhưng tình hình đã thay đổi,” ông nói thêm.
Theo Lanteigne, biến đổi khí hậu khiến Bắc Băng Dương dễ đi lại hơn, đặc biệt vào mùa hè, và điều này giúp Greenland được xem xét như nguồn cung thay thế cho nhiều vật liệu quan trọng mà Trung Quốc đang chi phối.
Greenland – tâm điểm mới của ngành khai khoáng
Khủng hoảng khí hậu đã làm thay đổi diện mạo Greenland. Một nghiên cứu lớn sử dụng ảnh vệ tinh lịch sử của Đại học Leeds (Anh) cho thấy nhiều phần băng phủ và sông băng của đảo đã biến mất, nhường chỗ cho đầm lầy, bụi cây và đá trơ trụi. Sự mất băng vô tình giúp việc tiếp cận các mỏ khoáng sản chiến lược trở nên dễ dàng hơn.
Tony Sage, CEO Critical Metals – đơn vị đang phát triển một trong những mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới ở miền nam Greenland – cho biết lượng nhà đầu tư quan tâm đến Greenland đã tăng mạnh trong những tháng gần đây, đặc biệt từ khi ông Trump quay lại Nhà Trắng.
“Từ nhiệm kỳ đầu, vào khoảng 2018–2019, ông ấy đã nhiều lần nhắc đến giá trị chiến lược của đất hiếm ở Greenland,” Sage kể lại.
Giữa nhận thức và thực tế
Bên cạnh Critical Metals, công ty khai thác Amaroq cũng đang tăng tốc tận dụng nguồn tài nguyên Greenland. Theo CEO Eldur Olafsson, phát hiện trữ lượng đất hiếm chất lượng cao tại miền nam Greenland “có ý nghĩa vô cùng lớn”.
Dự án sẽ cần vài năm để phát triển và đánh dấu lần đầu Amaroq tiến vào lĩnh vực đất hiếm, mở rộng từ vàng sang các khoáng sản chiến lược khác.
Chỉ một tuần sau công bố này, ngày 11/11, Amaroq tiếp tục xác nhận phát hiện germanium và gallium đạt mức thương mại tại cơ sở phía tây Greenland – thông tin mà Olafsson đánh giá còn mang ý nghĩa chiến lược lớn hơn.
“Germanium và gallium, theo tôi, là câu chuyện lớn hơn nhiều so với những gì công chúng đang hình dung,” Olafsson nói trong cuộc gọi video.
Germanium và gallium là thành phần thiết yếu của xe điện, chất bán dẫn và nhiều thiết bị quân sự.
Trung Quốc – nhà sản xuất chính – đã áp dụng kiểm soát xuất khẩu từ năm 2023, rồi cuối năm ngoái cấm bán sang Mỹ để đáp trả lệnh hạn chế chip từ Washington. Gần đây, Bắc Kinh đã tạm dỡ lệnh cấm, nhưng hai kim loại này vẫn thuộc diện kiểm soát nghiêm ngặt.
“Đây là loại khoáng sản mà Mỹ và EU đang rất cần lúc này. Đất hiếm…”
Tham khảo: CNBC