Các nhà đầu tư cá nhân Nhật Bản đang quay lại hoạt động từng nhiều lần khiến họ thua lỗ trong quá khứ: mua đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ.
Đồng lira đã giảm hơn 16% so với yên Nhật từ đầu năm, nhưng lại trở thành một trong những khoản đặt cược nóng nhất với giới đầu cơ Nhật. Tính đến ngày 12/11, họ nắm gần 900.000 hợp đồng ký quỹ theo dõi cặp tỷ giá này - gần mức cao nhất lịch sử, theo dữ liệu của Sở Giao dịch Tài chính Tokyo.
Lira nhiều năm qua là một trong những đồng tiền biến động mạnh nhất thế giới. Trong khi đó, sự bất an gia tăng về đồng yên yếu, kéo theo nguy cơ Nhật Bản can thiệp tỷ giá, khiến nhà đầu cơ đối mặt rủi ro từ cả 2 phía.
“Lira đáng lẽ nên là đồng tiền cuối cùng mà nhà đầu tư cá nhân Nhật nghĩ đến”, Shoki Omori, chiến lược gia tại Mizuho Securities ở Tokyo, nhận xét. “Nhưng họ lại đang quay về với đúng cặp tiền đã nhiều lần khiến họ cháy tài khoản”.
Tổng quy mô vị thế lira-yên của các nhà giao dịch trong ngày tương đương với 32,8 tỷ yên (212 triệu USD), mặc dù đà suy giảm của đồng tiền Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy con số đó không phản ánh đúng số tiền họ thực sự đầu tư vào các sản phẩm ký quỹ.
Những cú sập bất ngờ đã từng xảy ra gần đây. Ngày 19/3, sau khi chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ bắt giữ một đối thủ chính trị của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, đồng lira lao dốc 11%. Vị thế mua lira–yên của nhà đầu tư rớt 26% trong ngày — mức giảm mạnh nhất kể từ năm 2018, cho thấy họ buộc phải bán tháo để cắt lỗ.
Tuy nhiên, mức lợi suất quá hấp dẫn của lira tiếp tục thu hút nhà đầu tư Nhật vốn đã quen giao dịch dựa trên biến động tiền tệ, hay còn gọi là carry trade. Lira hiện mang lại lợi suất ba tháng hơn 30% so với yên, cao vượt trội so với lãi suất dưới 1% trong nước. Dù một số giao dịch carry trade phổ biến khác, như đồng real Brazil, cho mức tăng tốt hơn về tỷ giá, lợi suất lại thấp hơn đáng kể.
“Không đồng tiền nào mang lại mức lợi suất như lira, kể cả peso Mexico hay rand Nam Phi”, Yukiya Kotegawa, một nhà giao dịch kiêm blogger 52 tuổi, cho biết. Anh đã đầu tư khoảng 19.000 USD vào lira và vừa dùng một phần lợi nhuận để đi nghỉ ở Phuket, Thái Lan.
Masahiro, một nhân viên công ty tại tỉnh Hyogo, cho biết anh dựa hoàn toàn vào khả năng phán đoán thị trường của mình. Dù không tin tưởng vào sức mạnh của lira, anh mua khi đồng tiền giảm và bán khi tăng, nhằm kiếm lợi suất cao. “Giữ càng lâu thì lời càng nhiều”, người đàn ông 41 tuổi nói.
Masahiro đang cân nhắc khả năng Nhật Bản can thiệp để hỗ trợ đồng yên, sau khi yên chạm mốc 155/USD trong tuần. Một động thái can thiệp có thể khiến đồng yên tăng mạnh, kéo theo đà tăng so với các đồng tiền khác.
Kế hoạch của Masahiro vẫn giữ nguyên: thoát vị thế trước khi Nhật can thiệp. Nhưng giới giao dịch kỳ cựu cảnh báo điều này cực khó thực hiện và hậu quả có thể xảy ra nhanh và đau đớn.
“Mối đe doạ lớn nhất với carry trade đến từ việc Nhật Bản can thiệp trực tiếp, có thể kích hoạt một cú bật mạnh của yên”, Matthew Ryan, chiến lược gia tại Ebury, nhận định.
Ngoài ra, rủi ro từ Thổ Nhĩ Kỳ cũng không nhỏ. Dù nỗ lực kiềm chế giá cả bắt đầu phát huy tác dụng, lạm phát tháng 10 vẫn ở mức 32,9%. Bài toán kiểm soát lạm phát phức tạp hơn khi người dân giữ nhiều vàng.
Chính sách “tăng giá thực” mà Ankara theo đuổi nhằm giữ mức mất giá của lira thấp hơn lạm phát. Bộ trưởng Tài chính Mehmet Simsek trước đó nói rằng giao dịch carry trade với đồng lira vẫn còn dư địa tăng.
Takanori, 42 tuổi, một nhân viên ngành sản xuất tại Niigata, nói anh hiểu rõ rủi ro vì từng thua lỗ trong các đợt lao dốc của lira. Nhưng mức lợi suất cao hiện tại quá khó cưỡng.
“Tôi đã gỡ lại hết và đang có lãi”, anh nói. “Mỗi tháng tôi lãi khoảng 10%. Môi trường hiện tại quá thuận lợi cho carry trade”.
Theo các nhà môi giới và chuyên gia, nhà đầu tư cá nhân Nhật Bản được dự báo sẽ tiếp tục tăng đặt cược vào lira, bất chấp rủi ro có thể tương đương với mức lợi suất 2 chữ số.
“Đây là hiệu ứng đám đông”, Nick Twidale của ATFX Global Markets nói. “Khi thấy bạn bè lãi 30%, họ sẽ lao vào, dù thị trường đã vào cuối chu kỳ. Vấn đề là Nhật có thể can thiệp bất cứ lúc nào và xoá sạch các vị thế đó”.
Tham khảo: Japan Times