Mỹ vừa cấp giấy phép đặc biệt cho phép thực hiện các giao dịch tài chính liên quan đến dự án nhà máy điện hạt nhân Paks-2 của Hungary với một loạt ngân hàng lớn của Nga.
Theo thông báo của Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ, giấy phép cho phép tiến hành giao dịch với Ngân hàng Trung ương Nga, Gazprombank, VEB.RF, FC Otkritie, Sovcombank, Sberbank, VTB, Alfa-Bank, Rosbank, PJSC Bank Zenit, Bank Saint Petersburg và Trung tâm Thanh toán Quốc gia. Đây đều là những tổ chức nằm trong danh sách bị trừng phạt của Mỹ.
Tuy vậy, các ngân hàng Nga vẫn không được mở tài khoản thanh toán đối ứng tại Mỹ. Lệnh cấm ghi nợ tài khoản của Ngân hàng Trung ương Nga, Quỹ Phúc lợi Quốc gia hay Bộ Tài chính Nga tại các định chế tài chính Mỹ vẫn giữ nguyên.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Washington tạm thời dỡ trừng phạt đối với dự án Paks-2 cho đến khi dự án hoàn tất, nhằm đảm bảo Hungary duy trì độc lập năng lượng. Mỹ coi điều này là quan trọng trong bối cảnh châu Âu tiếp tục phụ thuộc vào nguồn khí đốt và nhiên liệu Nga.
Tháng 11/2024, Mỹ đã áp lệnh trừng phạt lên Gazprombank - ngân hàng đóng vai trò trung tâm trong thanh toán dầu khí và xây dựng giai đoạn 2 của nhà máy hạt nhân Paks. Lệnh trừng phạt buộc Nga và Hungary phải tìm giải pháp giao dịch thay thế.
Tháng 1/2025, Mỹ tiếp tục mở rộng trừng phạt sang toàn bộ lĩnh vực dầu khí Nga và lãnh đạo Tập đoàn Năng lượng hạt nhân Rosatom, bao gồm cả Tổng giám đốc Alexey Likhachev.
Nhà máy điện hạt nhân Paks hiện chiếm 50% sản lượng điện của Hungary và 1/3 lượng điện tiêu thụ cả nước. Công trình do chuyên gia Liên Xô xây dựng từ những năm 1980, sử dụng nhiên liệu hạt nhân do Nga cung cấp. Nhà máy gồm bốn tổ máy VVER-440, nằm bên bờ sông Danube, cách Budapest khoảng 100km về phía nam.
Dự án Paks giai đoạn 2 đang triển khai xây dựng 2 tổ máy mới sử dụng công nghệ lò VVER-1200. Khi hoàn tất, công suất toàn khu sẽ tăng từ 2.000 MW lên 4.400 MW, biến đây thành một trong những cụm điện hạt nhân lớn nhất khu vực. Dự án Paks-2 có tổng vốn đầu tư ước tính 12,5 tỷ euro (14,4 tỷ USD).
Nguồn tài chính cho dự án phần lớn phụ thuộc vào Nga. Năm 2014, Moscow đã đồng ý cung cấp cho Budapest một khoản vay nhà nước trị giá 10 tỷ Euro, chi trả khoảng 80% chi phí xây dựng. Việc này khiến Hungary bị Liên minh châu Âu (EU) và một số đối tác phương Tây chỉ trích vì việc một quốc gia thành viên NATO ngày càng phụ thuộc vào Điện Kremlin sẽ có nhiều rủi ro.
Từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra năm 2022, EU đã liên tục áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm vào Moscow, trong đó có kế hoạch từng bước giảm nhập khẩu năng lượng Nga. Tuy nhiên, Hungary và Slovakia, 2 nước thành viên EU, vẫn giữ lập trường cứng rắn về việc bảo vệ quyền tiếp cận các nguồn cung năng lượng thiết yếu đối với nền kinh tế.
Hungary hiện nhận phần lớn khí đốt theo các hợp đồng dài hạn với tập đoàn năng lượng Gazprom (Nga) thông qua đường ống TurkStream và các nhánh thông qua Bulgaria và Serbia. Năm 2022, 4,8 tỷ mét khối khí đốt đã được nhập khẩu vào nước này qua đường ống này. Theo dữ liệu của Hungary, khối lượng này đã tăng lên 5,6 tỷ m³ vào năm 2023 và đạt mức cao kỷ lục 7,6 tỷ m³ vào năm 2024.
Tính đến cuối tháng 8, Hungary đã nhập khoảng 5 tỷ m³ khí qua Turkstream và dự báo lượng nhập khẩu năm nay có thể đạt mức kỷ lục.
Tham khảo: Tass