Trong báo cáo gửi Bộ Xây dựng về thực hiện quy định pháp luật trong lĩnh vực xây dựng, UBND TP HCM nêu hàng loạt khó khăn, vướng mắc, hạn chế, bất cập và nguyên nhân.
Lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý công trình vi phạm trật tự xây dựng tại phường Phước Thắng (ẢNH: BÍCH NGỌC).
Trong đó, liên quan đến lực lượng thực hiện công tác quản lý trật tự xây dựng, UBND TP HCM cho biết, Nghị định số 150/2025 quy định các phòng chuyên môn được tổ chức ở cấp xã gồm: Văn phòng HĐND và UBND; Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc); Phòng Văn hóa - Xã hội.
Như vậy, khung số lượng biên chế công chức của 1 phòng thuộc UBND phường, xã sau sắp xếp thấp.
Hiện nay, nhân sự Sở Xây dựng đang phối hợp UBND cấp xã trong công tác quản lý trật tự xây dựng thuộc biên chế của Sở Xây dựng. Do đó, không thể chuyển, bố trí thành biên chế cấp xã khi thực hiện tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Liên quan đến quy định pháp luật, theo UBND TP HCM, áp dụng biện pháp ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước là quy định có hiệu quả để ngăn chặn ngay từ đầu việc chủ đầu tư cố tình tiếp tục thi công công trình, phần công trình vi phạm trật tự xây dựng để đưa vào sử dụng hoặc chuyển nhượng.
Nhưng hiện nay, giải pháp về ngừng cung cấp điện, nước đối với công trình vi phạm trật tự xây dựng và xử lý các tổ chức, cá nhân tự ý đấu nối, cung cấp dịch vụ điện nước cho công trình vi phạm trật tự xây dựng không có cơ sở pháp lý cho UBND các cấp để thực hiện.
Nghị định số 166/2013 về cưỡng chế thi hành quyết định xử lý vi phạm hành chính chưa quy định trách nhiệm và chế tài để xử lý tổ chức tín dụng trong việc không cung cấp thông tin về tài khoản của cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế hiện theo đề nghị của người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế; chưa quy định về thời hạn phải thực hiện cung cấp thông tin.
Ngoài ra, trong lĩnh vức xử phạt hành chính, đối tượng vi phạm không hợp tác, không cung cấp thông tin về số tài khoản ngân hàng, tổ chức tín dụng mà đối tượng vi phạm mở tài khoản; đối tượng vi phạm không có tài khoản ngân hàng hoặc có tài khoản nhưng là tài khoản rỗng.
Thậm chí, đối tượng vi phạm gây khó khăn, cố tình khóa cửa không để các đơn vị có chức năng vào công trình để khảo sát thực tế hiện trạng trước khi xây dựng kế hoạch thực hiện cưỡng chế, một số trường hợp cá nhân vi phạm không có mặt tại nơi cư trú, chết, mất tích hoặc tổ chức giải thể, phá sản.
Những khó khăn, bất cập nêu trên, Sở Xây dựng TP HCM đã tổng hợp báo cáo Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp đề xuất và hướng dẫn giải pháp thực hiện.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, Sở Xây dựng đã tiếp nhận trong kỳ là 5.809 giấy phép (xây dựng, thi công) thuộc địa bàn TP HCM trước hợp nhất và đã phối hợp UBND các cấp, Ban Quản lý các Khu đô thị mới, Khu chế xuất - Khu công nghiệp thực hiện công tác kiểm tra với 10.363 lượt, giảm 32.118 lượt so với cùng kỳ năm 2024 là 42.481 lượt.
Qua kiểm tra, phát hiện 119 trường hợp vi phạm (giảm 158 trường hợp so với cùng kỳ năm 2024 là 277 trường hợp (giảm 57%).