Với lượng choán nước 78.000 tấn - tương đương tàu sân bay Phúc Kiến của Hải quân Trung Quốc - nền tảng nổi khổng lồ này được kỳ vọng sẽ định hình lại cán cân quyền lực trên các vùng biển khi đi vào vận hành năm 2028.
Dự án mang tên chính thức là Cơ sở Nghiên cứu Nổi Dài Ngày Trên Biển Sâu, Bất Chấp Mọi Thời Tiết, thuộc hạng mục hạ tầng khoa học trọng điểm quốc gia trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14. Thiết kế do Đại học Giao thông Thượng Hải (SJTU) và Tập đoàn Đóng tàu Quốc gia Trung Quốc thực hiện, với kích thước dài 138 mét, rộng 85 mét và sàn chính cao đến 45 mét tính từ mực nước biển. Nhờ cấu trúc 2 thân, nền tảng có thể hoạt động ổn định giữa biển động cấp 7 và sống sót trước siêu bão cấp 17, mức mạnh nhất hiện nay.
Điểm đột phá của dự án không nằm ở khả năng nổi hay tầm hoạt động dài, mà ở việc đây là đảo nhân tạo đầu tiên trên thế giới có khả năng cơ động mà vẫn mang tính cố định như một trạm nghiên cứu vĩnh viễn. Nó có thể di chuyển với vận tốc 15 hải lý/giờ, mang theo 238 nhà khoa học và kỹ sư làm việc liên tục 4 tháng mà không cần tiếp tế, phục vụ khảo sát biển sâu, thử nghiệm thiết bị hải dương thế hệ mới và hỗ trợ thăm dò khai thác tài nguyên đáy biển.
Ngoài ra, chi tiết gây chú ý là công trình này sử dụng kết cấu chống nổ hạt nhân, vốn chỉ xuất hiện trong các thiết kế quân sự chiến lược. Theo nhóm nghiên cứu của giáo sư Yang Deqing (SJTU), siêu cấu trúc của đảo chứa nhiều khoang đặc biệt duy trì thông tin liên lạc, năng lượng khẩn cấp và hệ thống điều hướng. Nếu bị tấn công bởi sóng xung kích hạt nhân, bất kỳ sự cố nào ở các khoang này đều có thể làm tê liệt toàn bộ nền tảng, do đó việc bảo vệ chúng là tối quan trọng.
Thông thường, vỏ bảo vệ chống nổ phải cực kỳ dày và nặng, khiến không gian và trọng lượng của công trình bị hạn chế. Để giải quyết mâu thuẫn này, nhóm nghiên cứu đã phát triển kết cấu “vách metamaterial” (vật liệu nhân tạo được thiết kế với cấu trúc đặc biệt, có các tính chất điện từ, quang học, âm học hoặc cơ học độc đáo mà không tìm thấy trong tự nhiên). Đây là một mạng lưới ống kim loại siêu nhỏ, gấp nếp theo cấu trúc “hệ số Poisson âm”, giúp vật liệu khi bị ép lại sẽ co vào trong thay vì giãn ra như kim loại thông thường. Kết quả là năng lượng xung kích không va đập theo kiểu “đập búa”, mà chuyển thành lực nén ổn định và phân bổ theo thời gian.
Nhờ cơ chế chuyển đổi “động - tĩnh” này, tấm vách metamaterial dày chỉ 60 mm nhưng cho hiệu suất bảo vệ vượt trội so với thép tấm nặng nề. Trong mô phỏng với áp suất 177,83 kPa, đủ để san phẳng hầu hết công trình dân sự, tấm vách giảm biến dạng tới 58,53% và hạ mức ứng suất cực đại 14,25%, đồng thời vẫn nhẹ hơn đáng kể so với giáp thép tiêu chuẩn.
Nhiều chuyên gia quân sự cho rằng nền tảng có thể mang theo ý nghĩa kép. Không giống các đảo nhân tạo cố định gây tranh cãi về môi trường và chính trị, “đảo nổi xa bờ” có thể hiện diện tại những vùng biển mà không vi phạm luật quốc tế về cải tạo đất. Nó có thể đóng vai trò trung tâm chỉ huy bền vững, trạm hậu cần, hay điểm quan sát dài ngày. Khả năng duy trì hoạt động 120 ngày không tiếp tế thậm chí vượt nhiều tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Theo SCMP