Sáng 14/11, nêu ý kiến tại phiên thảo luận về Luật Xây dựng (sửa đổi), ông Đinh Ngọc Minh, Ủy viên kiêm nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất miễn giấy phép xây dựng cho nhà ở dưới 7 tầng tại đô thị, thay vì chỉ khu vực nông thôn như tại dự thảo.
Cụ thể, tại dự thảo, Chính phủ trình Quốc hội theo hướng đơn giản hóa thủ tục xin giấy phép và mở rộng diện công trình được miễn xin phép xây dựng, trong đó chỉ miễn với nhà ở tại nông thôn (nhà riêng lẻ, dưới 7 tầng); công trình sửa chữa, cải tạo không ảnh hưởng đến kết cấu.
Ông Minh cho rằng dự thảo chưa mở rộng được diện các công trình được miễn xin phép xây dựng so với hiện tại. Ông đề xuất cần miễn thêm giấy phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng tại đô thị và giao Bộ Xây dựng đưa ra quy chuẩn, tiêu chuẩn chi tiết.
Thay vì cấp phép cho từng hộ gia đình ở đô thị, ông Minh nói có thể giao các đơn vị tư vấn chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật. Theo ông, việc này sẽ giúp người dân tiết kiệm được nhiều công sức và chi phí.
Phó chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa và Xã hội Tạ Văn Hạ cũng đánh giá giấy phép xây dựng là cản trở nhất trong cải cách thủ tục hành chính về quản lý trật tự xây dựng. Ông Hạ cũng cho rằng cần mạnh dạn đơn giản hóa, và bổ sung chế tài mạnh với hành vi buông lỏng giám sát của chính quyền cơ sở, nhất là cấp xã, phường.
Hiện thời gian cấp giấy phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ là 15 ngày, công trình (không phải nhà ở riêng lẻ) 20 ngày và công trình cấp I, II không quá 30 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Lo ngại khó hậu kiểm
Phó trưởng đoàn đại biểu Hải Phòng Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng cán bộ cấp xã không có chuyên môn sâu về lĩnh vực xây dựng, phần lớn họ là kiêm nhiệm.
Bà Việt Nga lo ngại cán bộ cấp xã không đủ lực lượng để giám sát, phát hiện kịp thời các công trình xây dựng vi phạm khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
Theo bà, những năm qua, tình trạng công trình xây dựng không phép, sai phép như lấn chiếm vỉa hè, đất công, vượt tầng, thay đổi công năng diễn ra ở nhiều nơi. "Nhiều công trình không được phát hiện từ sớm, chỉ khi xây gần xong hoặc hoàn thiện mới bị xử lý", bà Nga cho hay.
Phó trưởng đoàn đại biểu Hải Phòng đề xuất bổ sung cơ chế tăng hậu kiểm, trách nhiệm của UBND cấp xã, người đứng đầu trong kiểm tra, xử lý các vi phạm xây dựng ngay giai đoạn đầu. Việc này nhằm phát hiện, xử lý vi phạm kịp thời.
Theo ông Phạm Văn Hòa (Hội Luật gia Đồng Tháp), việc chuyển sang hậu kiểm là cần thiết, nhưng chính quyền địa phương vẫn phải có trách nhiệm trong quá trình xây dựng công trình. Chẳng hạn, vụ việc xây dựng nhầm nhà trên đất của người khác ở Hải Phòng, theo ông Hòa sẽ không xảy ra nếu cán bộ địa chính đến tận nơi, xác định vị trí lô đất hợp pháp cho người dân.
Do đó, ông Hòa đề nghị khâu hậu kiểm công trình xây dựng có thể tiến hành theo từng phần trong quá trình thi công, để hạn chế thiệt hại cho người dân và nguồn lực Nhà nước.
Giải trình về các nội dung được ĐBQH nêu ra, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết dự kiến đơn giản hóa thủ tục theo hướng có thể không cần xin phép xây dựng, những vẫn phải có tư vấn, thiết kế. Theo Bộ trưởng, doanh nghiệp, người dân tới phường, xã cam kết thực hiện theo quy định đảm bảo an toàn về cấu trúc, kiến trúc, PCCC hay điện, nước.