Căn cứ quy định tại Điều 12, Nghị định 188/2025/NĐ-CP, các trường hợp bị tạm giữ, tạm khóa hoặc thu hồi giá trị sử dụng thẻ bảo hiểm y tế từ ngày 15/8/2025 như sau:
Các trường hợp bị thu hồi thẻ bảo hiểm y tế
Căn cứ Khoản 1, Điều 12, Nghị định 188/2025/NĐ-CP, thẻ bảo hiểm y tế bị thu hồi trong các trường hợp quy định tại Khoản 1, Điều 20 của Luật Bảo hiểm y tế.
Theo Khoản 1, Điều 20, Luật bảo hiểm y tế 2008, thẻ bảo hiểm y tế bị thu hồi trong trường hợp sau đây:
Trường hợp 1: Gian lận trong việc cấp thẻ bảo hiểm y tế;
Cụ thể, Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định trường hợp gian lận trong việc cấp thẻ bảo hiểm y tế bao gồm:
- Có hành vi gian lận thông tin về đối tượng, mức hưởng trong việc cấp thẻ bảo hiểm y tế;
Các hành vi gian lận khác.
Trường hợp 2: Người có tên trong thẻ bảo hiểm y tế không tiếp tục tham gia BHYT.
Sử dụng thẻ BHYT của người khác để khám chữa bệnh sẽ bị tạm giữ thẻ.
Ảnh minh hoạ
Các trường hợp bị tạm giữ, tạm khóa thẻ BHYT
Căn cứ Khoản 3, Nghị định 188/2025/NĐ-CP, thẻ BHYT bị tạm khóa hoặc tạm giữ giá trị sử dụng trong trường hợp quy định tại Khoản 2, Điều 20 của Luật Bảo hiểm y tế khi người đi khám chữa bệnh sử dụng thẻ BHYT của người khác.
Khi đó, người có thẻ BHYT bị tạm giữ có trách nhiệm đến nhận lại thẻ và phải nộp các khoản phạt mà pháp luật quy định.
Có thể hiểu, việc tạm khóa là thao tác trên hệ thống, khi sổ sức khỏe điện tử, dữ liệu thẻ BHYT đã đồng bộ với số thẻ căn cước cá nhân của mỗi người. Còn việc tạm giữ thẻ BHYT là thẻ giấy. Người bị tạm giữ thẻ BHYT giấy hay người bị tạm khóa thẻ BHYT sẽ không thể sử dụng thẻ BHYT cho tới khi nộp phạt và nhận lại thẻ.
Khi nào thẻ BHYT bị tạm giữ/ tạm khóa được trả lại/mở lại?
Thẻ BHYT bị tạm khóa giá trị sử dụng được mở khóa, bị tạm giữ được trả lại khi: Người cho người khác mượn thẻ và người sử dụng thẻ BHYT của người khác đã thực hiện nghĩa vụ nộp phạt và biện pháp khắc phục hậu quả (nếu có) theo quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Cụ thể, tại Điều 84, Nghị định 117/2020/NĐ-CP đã có quy định chi tiết về vi phạm khi sử dụng thẻ BHYT trong khám chữa bệnh như sau:
- Hành vi cho người khác mượn thẻ BHYT hoặc sử dụng thẻ BHYT của người khác trong khám chữa bệnh sẽ bị phạt theo 2 mức:
+Trường hợp vi phạm nhưng chưa làm thiệt hại đến quỹ BHYT: Phạt từ 1 triệu - 2 triệu đồng.
+ Trường hợp vi phạm làm thiệt hại đến quỹ BHYT: Phạt từ 3 triệu - 5 triệu đồng.
- Đối với biện pháp khắc phục hậu quả được quy định như sau: Buộc hoàn trả số tiền đã vi phạm vào tài khoản thu của quỹ BHYT (nếu có) đối với hành vi làm thiệt hại đến quỹ BHYT.
Nguyên tắc thực hiện thu hồi, tạm giữ hoặc tạm khóa thẻ BHYT
Theo Khoản 4 và Khoản 5, Nghị định 188/2025/NĐ-CP, việc thu hồi, tạm giữ, tạm khóa giá trị sử dụng thẻ BHYT được triển khai theo nguyên tắc sau:
- Khi phát hiện hành vi vi phạm dẫn đến việc thẻ BHYT bị thu hồi/tạm giữ/tạm khóa, cơ sở khám chữa bệnh thực hiện thông báo cho cơ quan BHXH.
- Cơ quan BHXH thực hiện thu hồi, tạm giữ hoặc tạm khóa giá trị sử dụng thẻ BHYT khi có phát hiện hoặc nhận được thông báo của cơ sở khám, chữa bệnh về các hành vi vi phạm.
Trên đây là căn cứ pháp lý và tình huống cụ thể dẫn đến việc thu hồi , tạm giữ, tạm khóa thẻ BHYT được hướng dẫn tại Nghị định 188/2025/NĐ-CP và chính thức áp dụng từ 15/8/2025. Đồng thời, người tham gia cũng cần nắm được các nguyên tắc xử lý, mức phạt, và cách khôi phục giá trị sử dụng thẻ.
Hành vi cho mượn thẻ BHYT sẽ bị xử phạt thế nào?
Nghị định 117/2020/NĐ-CP có quy định rõ ràng về việc xử phạt hành vi mượn thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) của người khác hoặc cho người khác mượn thẻ BHYT.
Tại Điều 30 của Nghị định này, các hành vi mượn thẻ BHYT của người khác hoặc cho người khác mượn thẻ sẽ bị xử phạt như sau:
- Đối với trường hợp vi phạm nhưng chưa làm thiệt hại đến quỹ BHYT bị phạt từ 1-2 triệu đồng.
- Đối với trường hợp vi phạm làm thiệt hại đến quỹ BHYT bị phạt từ 3-5 triệu đồng và buộc phải hoàn trả số tiền đã vi phạm vào tài khoản thu của quỹ BHYT.
Kể từ năm 2025, chỉ cấp thẻ BHYT giấy với 3 trường hợp
Từ ngày 01/6/2025, đối với các trường hợp đề nghị cấp lại, cấp đổi thẻ BHYT, yêu cầu cán bộ BHXH trực tiếp hướng dẫn người tham gia cài đặt ứng dụng BHXH số (VssID), ứng dụng định danh điện tử (VneID) và hướng dẫn sử dụng hình ảnh thẻ BHYT trên ứng dụng VssID, VneID; Căn cước công dân (CCCD) có gắn chip để đi khám, chữa bệnh thay cho thẻ BHYT bản giấy.
Chỉ thực hiện cấp mới thẻ BHYT giấy đối với 3 trường hợp:
(1) Không thể cài đặt VssID;
(2) Không thể cài đặt VneID;
(3) Không có CCCD có gắn chip.
Quy định này nằm trong chương trình chuyển đổi số của BHXH Việt Nam, thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cắt giảm thủ tục hành chính, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa quy trình và mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người tham gia BHYT. Việc sử dụng CCCD, ứng dụng VneID và VssID để đi khám chữa bệnh thay thế cho thẻ BHYT giấy đã được BHXH Việt Nam phối hợp với các Bộ, ngành liên quan triển khai thời gian qua và mang lại hiệu quả tích cực.
Về ứng dụng VssID, hiện nay, hầu hết tài khoản đã được xác thực với dữ liệu về dân cư, cập nhật số Căn cước công dân. Với tài khoản chưa được cập nhật, người dùng có thể thực hiện các bước sau để cập nhật số CCCD hay mã số định danh cá nhân đối với người tham gia BHXH, BHYT vào ứng dụng VssID. Việc cập nhật số số CCCD vào tài khoản VssID BHXH không chỉ giúp đồng bộ thông tin, mà còn giúp quá trình tra cứu và hưởng các chế độ bảo hiểm diễn ra thuận tiện hơn.