Thủ tục cấp phép sai sót nghiêm trọng
Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 27 bị can trong vụ án liên quan đến Công ty Thái Dương , các đơn vị liên quan khai thác trái phép đất hiếm tại Yên Bái, sau đó buôn lậu sang Trung Quốc.
Các bị can Nguyễn Linh Ngọc (trái) và Nguyễn Văn Thuấn. Ảnh: Bộ Công an.
Theo kết luận điều tra, vào năm 2009, Công ty Thái Dương được Bộ TN&MT cấp giấy phép thăm dò khoáng sản tại mỏ Yên Phú (Yên Bái). Tuy nhiên, khi Công ty Thái Dương nộp hồ sơ xin khai thác vào tháng 5/2011, hồ sơ chỉ có dự án khai thác và tuyển quặng, mà chưa đủ các yêu cầu về việc chế biến sâu khoáng sản theo quy định của Chính phủ.
Vào thời điểm này, Chính phủ đã tạm dừng việc cấp phép khai thác khoáng sản trên cả nước do thay đổi trong Luật Khoáng sản, và yêu cầu các dự án khai thác khoáng sản phải đi kèm với kế hoạch chế biến sâu. Do vậy, Bộ TN&MT chưa cấp phép cho Công ty Thái Dương.
Vì thế, Công ty Thái Dương phải bổ sung dự án "Đầu tư xây dựng tổ hợp chế biến sâu đất hiếm". Dự án này bao gồm một nhà máy thủy luyện tại Yên Bái và một nhà máy chiết tách tại Hải Phòng.
Về việc này, Bộ Công thương đã thẩm định dự án chế biến sâu và báo cáo Chính phủ, dự án khả thi, qua đó Chính phủ đồng ý cho phép Công ty Thái Dương tiếp tục thực hiện. Bộ TN&MT sau đó đã cấp phép khai thác khoáng sản cho công ty này.
Tuy nhiên, theo điều tra, hồ sơ của Công ty Thái Dương lúc này vẫn thiếu nhiều giấy tờ quan trọng, như giấy chứng nhận đầu tư cho các nhà máy chế biến và giấy phép khai thác đã hết hạn. Thêm vào đó, vốn chủ sở hữu của công ty cũng không đủ theo quy định.
Cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc khẳng định 'không hưởng lợi'
Mặc dù hồ sơ không đủ điều kiện, một số cán bộ của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản đã không thẩm định lại hồ sơ và vẫn trình cấp phép cho Công ty Thái Dương. Cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Linh Ngọc, sau khi xem xét tờ trình từ Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, dù nhận thấy hồ sơ thiếu sót, nhưng vẫn ký cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho công ty này.
Việc này đã dẫn đến Công ty Thái Dương tiếp tục khai thác trái phép đất hiếm và quặng sắt tại mỏ Yên Phú từ năm 2019 đến tháng 10/2023, với tổng giá trị 864 tỷ đồng. Trong đó, công ty này đã bán trái phép và thu lợi bất chính hơn 736 tỷ đồng.
Trong quá trình điều tra, ông Nguyễn Linh Ngọc thừa nhận sai phạm và khẳng định rằng hành động của ông đã tạo điều kiện cho việc khai thác trái phép đất hiếm, gây thất thoát lớn. Tuy nhiên, ông khẳng định "không hưởng lợi gì" từ Đoàn Văn Huấn , Chủ tịch Công ty Thái Dương.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản khai nhận, trong quá trình hỗ trợ Công ty Thái Dương xin giấy phép, ông đã nhận 500 triệu đồng từ Đoàn Văn Huấn. Sau đó, ông Thuấn đã nộp lại toàn bộ số tiền này cho cơ quan điều tra.